درمان «ام‌اس» با کمک باکتری‌های پروبیوتیک

دانشمندان در مطالعات بر روی موش‌ها نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌های طراحی شده‌ی خاصی می‌توانند التهاب مغز مرتبط با بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس را کاهش دهند. این مطالعه می‌تواند به درمان‌های بالقوه جدیدی برای بیماری‌های مزمن بیانجامد که شاید به سادگی خوردن یک قرص باشند.

تحقیقات فزاینده‌ای نشان می‌دهد که روده و مغز عمیق‌تر از آنچه فکر می‌کردیم در هم تنیده شده‌اند هرچند ممکن است جدا از هم به نظر برسند. بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر ممکن است در واقع از روده شروع شوند و به نظر می‌رسد سلامتی، یک جاده‌ی دو طرفه بین آنها باشد.

در مطالعه‌ای جدید، محققان بیمارستان زنان و دانشکده پزشکی بریگهام هاروارد بررسی کردند که چگونه هدف قرار دادن روده می‌تواند به درمان بیماری ام‌اس کمک کند. ام‌اس به عنوان یک بیماری خودایمنی، زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بیمار به اشتباه به پوشش محافظ میلین اطراف اعصاب حمله کند و درمان آن به دلیل وجود سد خونی مغزی مهم و غیرقابل نفوذی که از ورود اکثر مولکول‌ها از جمله داروها جلوگیری می‌کند، می‌تواند دشوار باشد.

این تیم سلول‌های دندریتیک که سلول‌های ایمنی رایج در دستگاه گوارش و فضاهای اطراف مغز هستند را مورد مطالعه قرار دادند. این سلول‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند که بین عوامل بیماری‌زای خطرناک و مولکول‌های بی‌ضرر از جمله سلول‌های بدن تمایز قائل شوند. با انجام این کار، محققان یک مسیر زیست‌شیمیایی کشف کردند که سلول‌های دندریتیک از آن برای جلوگیری از آسیب خود ایمنی استفاده می‌کنند.

فرانسیسکو کوینتانا(Francisco Quintana)، نویسنده ارشد این مطالعه می‌گوید: مکانیسمی که ما پیدا کردیم مانند ترمزی برای سیستم ایمنی است که در بسیاری از ما فعال است، اما در افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی، این سیستم ترمز با مشکلاتی مواجه است، به این معنی که بدن راهی برای محافظت از خود در برابر سیستم ایمنی ندارد.

محققان با بررسی دقیق‌تر دریافتند که سلول‌های دندریتیک، مولکولی به نام لاکتات تولید می‌کنند تا این سیستم ترمز را فعال کند. بنابراین، آن‌ها باکتری‌ها را برای تولید لاکتات مهندسی ژنتیکی کردند و سپس آنها را روی موش‌های مبتلا به بیماری شبیه به ام‌اس آزمایش کردند تا ببینند آیا می‌توان از آنها به عنوان یک پروبیوتیک برای کاهش این اثرات استفاده کرد یا خیر.

آنها دریافتند که لاکتات حملات خودایمنی سلول‌های T حیوانات را سرکوب می‌کند و اثرات بیماری را در مغز کاهش می‌دهد. نکته مهم این است که هیچ یک از باکتری‌ها در جریان خون یافت نشد، که این نشان می‌دهد نوعی سیگنال زیست‌شیمیایی بین روده و مغز رخ می‌دهد.

البته، نتایج این مطالعات بر روی موش‌ها الزاما قابل تعمیم به انسان‌ها نیست. بنابراین قبل از استفاده از چنین درمانی در کلینیک‌ها، باید کارهای بیشتری انجام شود. اما این گروه امیدوار است که در نهایت، کنترل ام‌اس و سایر بیماری‌های خودایمنی به سادگیِ مصرف قرص‌ باشد.

کوینتانا می‌گوید: ما در دهه‌های اخیر آموخته‌ایم که میکروب‌های روده تاثیر قابل‌توجهی بر سیستم عصبی مرکزی دارند. یکی از دلایلی که در این مطالعه بر روی مولتیپل اسکلروزیس تمرکز کردیم این بود که مشخص کنیم آیا می‌توانیم از این تاثیر در درمان بیماری‌های خودایمنی مغز استفاده کنیم یا خیر. نتایج نشان می‌دهد که ما می‌توانیم.

توانایی استفاده از سلول‌های زنده به‌ عنوان منبع دارویی در بدن، پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای ایجاد درمان‌های شخصی‌تر و دقیق‌تر دارد.

اگر این میکروب‌هایی که در روده زندگی می‌کنند به اندازه کافی قدرتمند باشند که بر التهاب مغز تاثیر بگذارند، مطمئن هستیم که می‌توانیم قدرت آنها را در جاهای دیگر نیز مهار کنیم.