خواص دارویی زعفران

آنچه در این مقاله می خوانیم

زعفران چیست؟

ارزش غذایی زعفران

خواص زعفران

عوارض زعفران چیست؟

نحوه مصرف زعفران

مکمل‌های حاوی زعفران

زعفران چیست؟

زعفران ادویه‌ای است که برخی از افراد آن را با نام طلای سرخ می‌شناسند. این ادویه یکی از گرانبها‌ترین و ارزشمند‌ترین ادویه‌های جهان است. زعفران از کلاله‌های خشک شده گل زعفران به دست می‌آید و به دلیل رنگ، طعم و عطر خاص خود در آشپزی، صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی ارزش غذایی زعفران و خواص این ادویه می‌پردازیم.

ارزش غذایی زعفران

زعفران حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است. در جدول زیر، ارزش غذایی این ادویه در دو قاشق غذاخوری آورده شده است:

خواص زعفران

با توجه به ترکیبات و مواد مغذی که بالاتر بررسی شد زعفران می‌تواند در بسیاری از بیماری‌ها تاثیر بگذارد و سلامت بخش‌های مختلف بدن را حفظ کند. در ادامه به بررسی کامل خواص زعفران می‌پردازیم.

خاصیت آنتی اکسیدانی قوی

زعفران دارای تنوع قابل توجهی از ترکیبات گیاهی است. این ترکیبات گیاهی ممکن است به عنوان آنتی اکسیدان عمل کنند. آنتی اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که از سلول‌های شما در برابر رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. برخی از آنتی اکسیدان‌های قوی زعفران عبارتند از:

کروسین

کروستین

سافرانال

پیکروکروسین

کامفرول

در بین آنتی اکسیدان‌های نام برده شده، کروسین شاید برجسته‌ترین آنتی اکسیدان موجود در زعفران باشد. این ماده مغذی باعث شده تا زعفران رنگ قرمز به خود بگیرد و می‌تواند خواص ضد افسردگی داشته باشد و از سلول‌های مغز در برابر آسیب‌های مختلف محافظت کند. سافرانال نیز یکی از آنتی اکسیدان‌های بسیار مفید است که برای بیماری‌های مختلف می‌تواند مفید باشد. برخی از بیماری‌هایی که سافرانال برای آن‌ها مفید است عباتند از:

التهاب

آسم

فشار خون

سرطان

افسردگی

در نهایت، کامفرول در گلبرگ‌های گل زعفران یافت می‌شود. این ترکیب ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت از بدن در برابر چندین ویروس از جمله موارد زیر کمک کند:

هپاتیت B

آنفولانزا

اچ آی وی

بهبود علائم افسردگی و خلق و خوی

یکی از خواص مهم زعفران، خاصیت شادی‌آور آن است. کروسین موجود در این ادویه موجب ترشح سروتونین می‌شود. سروتونین هورمون شادی‌آور است که می‌تواند موجب بهبود خلق و خو شود. به غیر از بهبود خلق و خو و خاصیت شادی آور این ادویه می‌تواند برای افرادی که علائم افسردگی دارند مفید باشد و این علائم را کاهش دهد.

خاصیت ضد سرطانی

همانطور که گفته شد زعفران سرشار از آنتی اکسیدان است که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضر کمک می‌کند. آسیب رادیکال‌های آزاد با بیماری‌های مزمن مانند سرطان مرتبط است. یک بررسی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که زعفران و ترکیبات آن ممکن است سلول‌های سرطانی را از بین ببرند و یا از رشد تومور جلوگیری کنند. سرطان‌هایی که زعفران می‌تواند روی آن‌ها تاثیر بگذارد شامل موارد زیر می‌شود:

سرطان روده بزرگ

سرطان پستان

سرطان ریه

سرطان پروستات

سرطان دهانه رحم

سرطان خون

سرطان مغز

کاهش علائم PMS

سندرم پیش از قاعدگی یا PMS (Premenstrual Syndrome) به مجموعه‌ای از علائم جسمی، احساسی و رفتاری گفته می‌شود که در دوره‌ی دو هفته قبل از شروع قاعدگی در زنان رخ می‌دهد. این علائم ممکن است از چند روز تا دو هفته قبل از قاعدگی شروع شوند و با شروع خونریزی قاعدگی کاهش یافته یا کاملا از بین برود. یک بررسی در سال ۲۰۲۴ نشان داد که زعفران ممکن است بر بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی زنان تأثیر مثبت بگذارد که می‌تواند علائم PMS را تسکین دهد.

تقویت میل جنسی

یکی دیگر از تاثیرات زعفران بر روی هورمون‌های جنسی است. این ادویه می‌تواند برای افرادی که در دستگاه جنسی خود با مشکل مواجه شدند مفید باشد. زعفران به دلیل ترکیبات خود می‌تواند موجب تقویت میل جنسی شود. برخی از قسمت‌ها که زعفران می‌تواند بر روی آن تاثیر بگذارد شامل موارد زیر می‌شود:

اختلال در نعوظ

تحریک جنسی

رضایت جنسی

مصرف زعفران به طور قابل توجهی عملکرد نعوظ، میل جنسی و رضایت کلی را بهبود می‌بخشد. برخی بانوان گاهی به دلایل مصرف دارو‌های ضد افسردگی ممکن است میل جنسی خود را از دست دهند. در بانوان مصرف ۳۰ میلی‌گرم زعفران روزانه در طی ۴ هفته می‌تواند درد حین رابطه جنسی را کاهش دهد و میل به رابطه جنسی را افزایش دهد.

کاهش اشتها و کمک به کاهش وزن

برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف زعفران می‌تواند بر روی کاهش اشتها تاثیر بگذارد، مخصوصا در افرادی که چاق هستند و اضافه وزن دارند. مصرف ۶۰ میلی گرم زعفران در روز به مدت ۱۲ هفته به طور قابل توجهی در کاهش شاخص توده بدنی (BMI)، دور کمر و وزن مفید است. محققان همچنین دریافتند که زعفران به بهبود کلسترول HDL (خوب) و کاهش سطح‌ تری گلیسیرید کمک می‌کند.

بهبود خواب

تحقیقات نشان می‌دهد که مواد فعال موجود در زعفران دارای خواص خواب‌آور هستند و ممکن است تأثیر مفیدی بر کیفیت و مدت خواب داشته باشند. زعفران ممکن است با افزایش سطح هورمون ملاتونین تنظیم کننده خواب و تأثیر بر گیرنده‌های خاصی در مغز برای بهبود کیفیت خواب به داشتن خوابی بهتر کمک کند.

حفظ سلامت چشم

یکی دیگر از خواص زعفران می‌تواند تاثیر آن بر روی حفظ سلامت چشم باشد. این ادویه ممکن است در برخی مشکلاتی که برای چشم به وجود میاید مفید باشد. دژنراسیون ماکولا و ماکولوپاتی دیابتی  برخی از شرایط و بیماری‌هایی است که زعفران می‌تواند بر روی آن‌ها تاثیر داشته باشد.

تقویت سلامت قلب

به دلیل اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی زعفران، افزودن این ادویه به رژیم غذایی می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند. زعفران در کاهش برخی عوامل خطر بیماری قلبی مانند سطوح بالای فشار خون، قند خون و کلسترول موثر است.

محافظ سلامت پوست

زعفران علاوه بر داشتن فواید داخلی برای سلامتی بدن، می‌تواند برای حفظ سلامت پوست شما نیز مفید باشد. یک مطالعه جدید در سال ۲۰۲۰ نشان داد که ترکیب عصاره زعفران و روغن آووکادو در یک کرم صورت به جوان‌سازی پوست صورت کمک می‌کند.

عوارض زعفران چیست؟

به طور کلی مصرف به اندازه زعفران بی‌خطر است و شما را با مشکلی مواجه نخواهد کرد اما به طور کلی ممکن است در برخی افراد مصرف زیاد زعفران همراه با عوارض جانبی باشد. برخی از عوارض زعفران عبارتند از:

خواب آلودگی

حالت تهوع

تغییر اشتها

سردرد

گرفتگی معده

مصرف بیش از حد این ادویه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مصرف بالای ۵ گرم یا بیشتر می‌تواند باعث مسمومیت شود. مقدار ۱۲ الی ۲۰ گرمی می‌تواند باعث مرگ شود.

نحوه مصرف زعفران

زعفران به شکل‌های مختلفی قابل استفاده است. برخی افراد از این ادویه بر روی برنج و در خورشت‌های خود استفاده می‌کنند. همچنین شما می‌توانید با استفاده از زعفران، دمنوش تهیه کنید. دمنوش زعفران در کنار طعم دلپذیر خود حاوی خواص مختلف است. به غیر از مصرف خود زعفران شما می‌توانید از مکمل‌های حاوی زعفران استفاده کنید.

سخن پایانی

زعفران با خواص دارویی و کاربردهای بی‌نظیر خود، جایگاه ویژه‌ای در زندگی انسان‌ها دارد. از آشپزی گرفته تا صنایع دارویی و آرایشی، این گیاه طلایی به دلیل خواص منحصر به فرد خود همواره مورد توجه قرار گرفته است.

منبع: مثبت سبز