حالت L گیربکس اتوماتیک چیست و چه کاربردی دارد؟

زمانی که دسته‌دنده گیربکس اتوماتیک خودروی خود را نگاه کنید برخی حروف و اعداد را روی آن خواهید دید. احتمالاً با اکثر این بخش‌ها آشنا هستید اما شاید حالت L نیز روی گیربکس اتوماتیک وجود داشته باشد که از عملکرد آن بی‌خبر باشید. قبلاً با عملکردهایی همچون حالت S و حالت B گیربکس اتوماتیک آشنا شده‌اید و این بار نوبت به بررسی حالت L گیربکس می‌رسد. پیش از آنکه کاربرد این حالت خاص را ذکر کنیم بهتر است خلاصه‌ای از کارکرد گیربکس و دسته‌دنده آن را ارائه نماییم. دسته‌دنده یکی از قطعات اصلی گیربکس است. همان‌طور که می‌دانید گیربکس قدرت و گشتاور تولیدی موتور را راهی چرخ‌ها می‌کند. این روزها اکثر خودروهای مدرن با گیربکس‌های اتوماتیکی تولید می‌شوند که با وجود سنسورها و قطعات الکترونیکی متنوع تعویض‌های دقیق و سریعی دارند. به منظور تغییر وضعیت رانندگی بسته به شرایط جاده و فاکتورهای گوناگون، دسته‌دنده‌ای تعبیه شده تا حالت‌های مختلف را از روی آن انتخاب کرد.

برای درک عملکرد گیربکس، در ساده‌ترین حالت به فرایند تولید قدرت در موتور و انتقال آن به چرخ‌ها اشاره می‌کنیم. در موتور خودرو قطعه‌ای به نام میل‌لنگ وجود دارد که به‌طور مداوم می‌چرخد و قدرت لازم برای حرکت چرخ‌ها را تولید می‌کند. گیربکس اتوماتیک خودرو با تعویض دنده‌ها، قدرت تولیدی میل‌لنگ را در گشتاورهای مختلف راهی چرخ‌ها خواهد کرد. هرچقدر گشتاور بیشتر و دنده انتخابی سنگین‌تر باشد، قدرت بیشتری به چرخ‌ها ارسال شده و آن‌ها کندتر می‌چرخند. درصورتی‌که گیربکسی برای تنظیم قدرت وارده به چرخ‌های خودرو وجود نداشت موتور به تلاطم می‌افتاد.

اما حالا به خود گیربکس اتوماتیک بپردازیم. با دقت به دسته‌دنده این نوع گیربکس شاهد حالت‌های مختلفی همچون P مخفف پارک، R مخفف Reverse یا دنده‌عقب، N مخفف Neutral یا خلاص و D مخفف Drive یا حرکت خواهید بود. حالت P برای توقف خودرو، حالت R برای دنده‌عقب رفتن، حالت N برای ساکن بودن خودرو بدون خاموش کردن موتور و حالت D برای حرکت روبه‌جلو مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در کنار این حالت‌ها که در اکثر خودروهای امروزی دیده می‌شوند، حالت L نیز در برخی وسایل نقلیه وجود دارد.

L مخفف Low یا دنده‌سنگین است که معادل دنده ۱ و ۲ در خودروهای گیربکس دستی محسوب می‌شود. زمانی که یک خودرو در حالت L یا دنده‌سنگین باشد، گیربکس تعویض دنده معمول خود را نخواهد داشت بلکه همان دنده‌سنگین را حفظ خواهد کرد. این امر موجب ورود کمتر سوخت به موتور و کاهش قدرت آن می‌شود. در عوض گشتاور موتور بیشتر خواهد بود. زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید، موتور نیروی خام بیشتری را بجای سرعت تولید خواهد کرد و این وضعیت در برخی شرایط می‌تواند مفید باشد.

آیا خودرو به‌صورت خودکار حالت L گیربکس اتوماتیک را انتخاب می‌کند؟ بله. در واقع خودرو به‌محض استارت و شروع به حرکت همواره دنده‌سنگین را انتخاب می‌کند. همچنین زمانی که خودرو را متوقف کنید گیربکس به همان دنده‌سنگین بازمی‌گردد. وجود دنده‌سنگین ضروری است و بنابراین موتور باعث چرخش خارج از کنترل چرخ‌ها نمی‌شود و باعث می‌شود شرایط ایمن خودرو حفظ شود. خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک این فرایند را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند و شما نیازی به تعویض دنده مداوم در خیابان‌ها نخواهید داشت.

اما چه زمانی باید از حالت L گیربکس اتوماتیک استفاده کرد؟ با اینکه گیربکس اتوماتیک بدون دخالت راننده می‌تواند دنده‌های گوناگونی را انتخاب کند اما در برخی خودروها، راننده امکان انتخاب دستی حالت L یا دنده‌سنگین را دارد؛ اما چرا این‌گونه است؟ باید گفت شرایطی وجود دارد که شما نیازمند استفاده از سنگین‌ترین دنده خواهید بود تا از مزیت گشتاور اضافی راهی به چرخ‌ها سود ببرید. برای مثال دنده‌سنگین می‌تواند در حین کشیدن تریلر، بکسل سایر خودروها و… مفید باشد. در نظر داشته باشید که دنده‌سنگین نیروی کشش بیشتری را برای خودرو مهیا می‌سازد هرچند قبل از انتخاب دستی آن باید دفترچه راهنمای خودرو را به دقت مطالعه کنید.

کاربرد بعدی حالت L در جاده‌های یخی و برقی است. زمانی که دنده‌سنگین را انتخاب کنید خودروی شما همیشه با سرعت کمتر و قدرت بیشتر حرکت خواهد کرد که این امر می‌تواند به چسبندگی چرخ‌ها و حفظ کنترل خودرو در جاده‌های لغزنده کمک کند. همچنین زمانی که در مسیرهای دارای شیب زیاد تردد می‌کنید استفاده از حالت L مفید خواهد بود. در صورت عدم استفاده از دنده‌سنگین، عبور از شیب‌های تند بدون تحت‌فشار قرار دادن موتور دشوار خواهد بود. همچنین رانندگی با دنده‌سنگین می‌تواند هنگام پایین آمدن از تپه مفید باشد زیرا نیازی به استفاده سنگین از ترمز نخواهد بود. در پایان باید گفت حالت L گیربکس اتوماتیک یکی از تمهیدات خودروسازان برای اطمینان از رانندگی ایمن و استفاده مفید از قدرت موتور در شرایط خاص است. البته نباید همواره از این حالت استفاده کرد چراکه در درازمدت به گیربکس آسیب می‌رساند.