تفاوت بیمه اختیاری و مشاغل آزاد چیست؟

بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد دو گزینه اصلی برای افرادی هستند که تحت پوشش بیمه اجباری نیستند، اما به دنبال راهی برای حفظ سابقه و برخورداری از مزایای تأمین اجتماعی هستند.

به گزارش فرارو؛ شناخت تفاوت بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند؛ زیرا سازمان تأمین اجتماعی هرکدام از این بیمه‌ها را برای گروه خاصی طراحی کرده و شرایط، نرخ حق بیمه و خدمات متفاوتی دارند.

بیمه اختیاری چیست؟

بیمه اختیاری نوعی از بیمه تأمین اجتماعی است که مخصوص افرادی است که قبلاً سابقه بیمه‌پردازی داشته‌اند اما در حال حاضر شغلی ندارند که مشمول بیمه اجباری باشد. این افراد می‌توانند با درخواست شخصی خود و بدون وابستگی به کارفرما، مجدداً بیمه‌پردازی را ادامه دهند.

هدف از این نوع بیمه، حفظ پیوستگی سابقه و تأمین پوشش بازنشستگی و ازکارافتادگی است. در واقع بیمه اختیاری راهی برای افرادی است که نمی‌خواهند زحمات سال‌های گذشته‌شان در بیمه از بین برود.

تعریف بیمه مشاغل آزاد چیست؟

بیمه مشاغل آزاد برای افراد در بازه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال طراحی شده که صاحب کسب‌وکار یا شغل آزاد و اصطلاحاً خویش‌فرما هستند و از سویی تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار ندارند.

این افراد می‌توانند بر اساس نوع فعالیت خود و توان مالی‌شان، یکی از ۳ طرح‌ بیمه‌ای مربوط به مشاغل آزاد را انتخاب کنند. گروه‌های مختلف مانند رانندگان، فروشندگان، هنرمندان یا صاحبان مشاغل فنی می‌توانند از آن استفاده کنند.

تفاوت شرایط عضویت بیمه اختیاری و مشاغل آزاد

برای بیمه اختیاری، داشتن حداقل یک ماه سابقه پرداخت حق بیمه قبلی الزامی است و فرد باید کمتر از ۵۰ سال سن داشته باشد. در صورت داشتن ۱۰ سال سابقه کار، محدودیت سنی برداشته می‌شود.

در مقابل، بیمه مشاغل آزاد محدودیت سنی سخت‌گیرانه‌ای ندارد و حتی افراد بدون سابقه بیمه نیز می‌توانند آن را آغاز کنند. با این حال، احراز شغل آزاد و تأیید آن از سوی تأمین اجتماعی الزامی است.

تفاوت میزان حق بیمه و نحوه پرداخت در بیمه اختیاری و مشاغل آزاد

در بیمه اختیاری، نرخ پرداخت حق بیمه معادل ۲۶ درصد از دستمزد مبنای پرداخت است که ۲۰ درصد آن سهم بازنشستگی، ۳ درصد سهم ازکارافتادگی و ۳ درصد مربوط به درمان است.

در بیمه مشاغل آزاد، بیمه‌پرداز می‌تواند از بین سه نرخ ۱۲، ۱۴ یا ۱۸ درصد انتخاب کند که تنها در نرخ ۱۸ درصد، پوشش ازکارافتادگی و بازماندگان نیز وجود دارد. بنابراین بیمه اختیاری اگرچه هزینه بیشتری دارد، اما پوشش کامل‌تری را ارائه می‌دهد.

تفاوت در تعهدات تأمین اجتماعی در بیمه اختیاری و مشاغل آزاد

بیمه اختیاری تک نرخی و شامل تمام مزایای بیمه اجباری به‌جز بیمه بیکاری است. یعنی بیمه‌شده می‌تواند از خدمات درمانی، بازنشستگی، ازکارافتادگی و مستمری بازماندگان بهره‌مند شود.

در بیمه مشاغل آزاد، مزایا بسته به نرخ انتخابی متفاوت است، متقاضی می‌تواند با نرخ حق بیمه ۱۲ درصد، از مزایای بیمه بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی استفاده کند. نرخ ۱۴ درصد، علاوه بر بازنشستگی، فوت قبل و بعد بازنشستگی را هم پوشش می‌دهد. نرخ ۱۸ درصدی، بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت را پوشش می‌دهد. همچنین از نظر بازنشستگی، بیمه اختیاری بهتر است.

تفاوت مهم: سابقه بیمه اختیاری و مشاغل آزاد

اگر بیش از دوماه از قطع بیمه اجباری افرادی که سابقه بیمه اجباری دارند، بگذرد، “بیکار بدون بیمه” تلقی می‌شوند و بعد از شروع مجدد بیمه، باید حداقل ۶ ماه بگذرد تا دوباره واجد شرایط برخی مزایا مثل بیمه بیکاری یا استعلاجی شوند و درصد دریافتی هم کاهش می‌یابد، از سویی دیرتر بازنشسته می‌شوند.

پرداخت بیمه اختیاری در سیستم تأمین اجتماعی به‌عنوان ادامه‌ی بیمه اجباری ثبت می‌شود، در حالی که بیمه مشاغل آزاد نوعی قرارداد مستقل است و اگر شخص قبلا بیمه اجباری داشته باشد، ادامه آن حساب نمی‌شود و پیوستگی آن قطع می‌شود؛ یعنی ممکن است هنگام تجمیع سوابق بیمه‌ای برای بعضی مزایا (مثل بیمه بیکاری یا استفاده از مرخصی استعلاجی یا هدیه ازدواج) محدودیت به‌وجود بیاید.

جدول‌ مقایسه بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد

برای درک ساده‌تر، می‌توان تمام تفاوت‌ها را در جدول زیر خلاصه کرد.