عصرترکیه – سفر وزیر امور خارجه ترکیه، حاکان فیدان، به عراق در تاریخ ۲۶ ژانویه با محوریت مبارزه با تروریسم، توسعه روابط اقتصادی و تجاری و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای انجام شد. فیدان در این سفر با مقامات عالی‌رتبه عراقی، از جمله رئیس‌جمهور عبداللطیف رشید، نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی، وزیر خارجه فؤاد حسین، وزیر دفاع ثابت العباسی، رئیس پارلمان محمود مشهدانی و مقامات امنیتی دیگر دیدار کرد. در نشست خبری مشترک با فؤاد حسین، وی بر تعهد ترکیه به همکاری با عراق در مقابله با گروه‌های تروریستی مانند پ‌ک‌ک و داعش تأکید کرد. همچنین، اعلام آمادگی ترکیه برای ایفای نقش در نزدیکی روابط بین دولت‌های عراق و سوریه نیز مورد توجه قرار گرفت.
سفر فیدان به عراق در شرایطی انجام شد که حمله پ‌ک‌ک به پایگاه نیروهای مرزی عراق در دهوک منجر به کشته شدن دو نظامی عراقی شده بود. این رویداد اهمیت همکاری امنیتی میان آنکارا و بغداد را برجسته می‌کند. ترکیه در ماه‌های اخیر تلاش داشته تا روابط خود با عراق را در سطوح مختلف دیپلماتیک و امنیتی تقویت کند. این تلاش‌ها شامل نشست‌های سه‌جانبه و پنج‌جانبه در چارچوب «مکانیسم امنیتی سطح عالی ترکیه-عراق» بوده که آخرین مورد آن در آگوست ۲۰۲۴ در آنکارا برگزار شد و نشست بعدی قرار است به‌زودی در بغداد برگزار شود.
در همین راستا، اقدام عراق در قرار دادن پ‌ک‌ک در لیست گروه‌های غیرقانونی نشان‌دهنده تغییرات قابل‌توجه در سیاست بغداد در قبال این گروه تروریستی است. سفر فیدان هم‌زمان با تحرکات پ‌ک‌ک در عراق و سوریه، از جمله دیدار رهبر ی‌پ‌گ، مظلوم عبدی، با مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات کردستان عراق، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
ترکیه در تحولات داخلی عراق نیز نقش فعالی ایفا کرده و تلاش دارد تعادل میان بازیگران مختلف را حفظ کند. دیدار فیدان با محمود مشهدانی، رئیس جدید پارلمان عراق، که تحت حمایت گروه‌های شیعه نزدیک به ایران انتخاب شده است، بیانگر رویکرد متوازن ترکیه در تعامل با جناح‌های سیاسی مختلف عراقی است. این اقدام نشان‌دهنده تمایل آنکارا برای حفظ تعامل با همه طرف‌ها و پرهیز از ایجاد خلأ در روابط دوجانبه است.
یکی از مهم‌ترین ابعاد این سفر، جایگاه ترکیه در تنظیم مناسبات میان عراق و سوریه است. پس از تغییر ساختار سیاسی در سوریه، ترکیه به یکی از بازیگران کلیدی در ایجاد مشروعیت بین‌المللی برای دولت جدید دمشق تبدیل شده است. حمایت کشورهای غربی، به‌ویژه آمریکا، از این روند، اهمیت نقش ترکیه را در ایجاد ثبات در سوریه افزایش داده است.
با این حال، چالش‌هایی مانند حضور گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراق در سوریه و سابقه حمایت بغداد از رژیم بشار اسد، بر روابط میان دو کشور سایه افکنده است. ترکیه در تلاش است تا از طریق میانجی‌گری، به ایجاد فضای اعتماد میان دمشق و بغداد کمک کند. حضور هم‌زمان رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه، ابراهیم کالین، در سوریه در هنگام سفر فیدان به عراق نیز نشان‌دهنده هماهنگی در سیاست‌های امنیتی و دیپلماتیک ترکیه در این منطقه است.
یکی از نگرانی‌های اصلی عراق، حضور عناصر داعش در سوریه است. اردوگاه «الهول» در سوریه محل نگهداری حدود ۱۱ هزار فرد مرتبط با داعش است که بیش از ۴۰ درصد آن‌ها عراقی هستند. یکی از اهداف اصلی ترکیه در تعاملات خود با عراق و سوریه، یافتن راه‌حلی برای این موضوع است. تأکید فیدان بر مبارزه با داعش در جریان این سفر نیز به همین دلیل بوده است.
عراق در سال ۲۰۲۵ انتخابات پارلمانی را در پیش دارد و تجربه‌های گذشته نشان داده که در آستانه انتخابات، تنش‌های سیاسی و امنیتی افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، تهدیدات امنیتی از سوی سوریه می‌تواند برای عراق مشکلات جدی ایجاد کند. ازاین‌رو، بغداد از ترکیه انتظار دارد که در تثبیت وضعیت امنیتی منطقه، نقش فعالی ایفا کند.
در مجموع روابط ترکیه و عراق در دو سال گذشته به سطح «شراکت راهبردی» ارتقا یافته و همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم، به‌ویژه علیه پ‌ک‌ک، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. بااین‌حال، تداوم حضور پ‌ک‌ک در شمال سوریه، تهدیدی برای ثبات عراق نیز محسوب می‌شود.
ترکیه تلاش دارد تا در کنار امنیت، روابط اقتصادی و سیاسی خود را نیز در منطقه گسترش دهد. در این راستا، آنکارا به‌دنبال ایجاد همگرایی منطقه‌ای و افزایش همکاری‌های امنیتی و اقتصادی با عراق و سوریه است. اگر این روند با موفقیت ادامه یابد، می‌تواند به ثبات و کاهش تنش‌ها در خاورمیانه کمک کند و فرصتی جدید برای همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد کند.
منبع- آناتولی
