رئیس‌جمهور ترکیه گفت: واقعی‌ترین راه‌حل مسئله قبرس، برپایی دو دولت مستقل و همزیستی آن‌ها در جزیره است.
به گزارش آناتولی، رجب طیب اردوغان، این سخنان را در نشست خبری مشترک با «توفان ارهورمان»، رئیس‌جمهور جمهوری ترک قبرس شمالی (KKTC) در آنکارا و پس از دیدار دوجانبه در کاخ ریاست‌جمهوری مطرح کرد. او ضمن ابراز خرسندی از نخستین سفر رسمی ارهورمان به ترکیه پس از انتخابش، یادآور شد که انتخابات ریاست‌جمهوری در قبرس شمالی در ۱۹ اکتبر در فضایی آرام برگزار شد.
رئیس‌جمهور ترکیه با اشاره به چهل‌ودومین سالگرد تأسیس جمهوری ترک قبرس شمالی گفت: مسئله ملی ما، یعنی پرونده قبرس، باید با همکاری نزدیک با دولت قبرس شمالی و بر اساس واقعیت‌های موجود در جزیره به یک راه‌حل عادلانه و پایدار برسد.
اردوغان تأکید کرد که موضع آنکارا در قبال قبرس همیشه روشن بوده است و ریشه بن‌بست کنونی را در مخالفت بخش یونانینشین جزیره با اصل «برابری حاکمیتی و موقعیت بین‌المللی برابر ترک‌های قبرس» دانست. او گفت: بخش یونانی حاضر نیست قدرت سیاسی و رفاه اقتصادی خود را با ترک‌ها تقسیم کند و همچنان می‌خواهد آنان را به اقلیت در نظامی تبدیل کند که از سال ۱۹۶۳ به زور به دست آورده است.
اردوغان با انتقاد از موضع سازمان ملل و اتحادیه اروپا افزود: اشتباهات شورای امنیت در آغاز بحران و پذیرش بخش یونانینشین به عنوان عضو اتحادیه اروپا، موجب تداوم بی‌عدالتی در حق ترک‌های قبرس شده است.
او ادامه داد: ما از سال ۲۰۱۷، پس از ترک میز مذاکرات از سوی طرف یونانی، دیگر وارد گفت‌وگوهایی که صرفاً برای نمایش باشد نمی‌شویم. راه‌حل واقعی، پذیرش وجود دو دولت مستقل در جزیره است. دو ملت می‌توانند در صلح، رفاه و امنیت در کنار هم زندگی کنند و ما تلاش‌های صادقانه خود را برای تحقق این هدف ادامه خواهیم داد.
اردوغان با بیان ضرب‌المثل «نمی‌توان با آفتاب دیروز لباس امروز را خشک کرد»، افزود: باید از الگوهای قدیمی عبور کنیم و امیدوار باشیم که طرف یونانی نیز شجاعت و اراده لازم برای راه‌حل را نشان دهد.
او همچنین اعلام کرد که همکاری نزدیک دو کشور در همه زمینه‌ها ادامه خواهد یافت و گفت: ترکیه همچنان به عنوان کشور ضامن، همانند گذشته در کنار مردم ترک قبرس خواهد بود و اجازه نخواهد داد این ملت در مبارزه مشروع خود تنها بماند.
در این نشست، توفان ارهورمان نیز ضمن قدردانی از میزبانی ترکیه گفت: جمهوری ترکیه همواره یکی از مهم‌ترین بازیگران در روند حل مسئله قبرس بوده و این نقش امروز نیز ادامه دارد.
ارهورمان تأکید کرد: ملت ترک قبرس یکی از دو شریک بنیان‌گذار جزیره است و این جایگاه نه قابل بحث است و نه قابل معامله. او همچنین هشدار داد که در موضوعاتی همچون انرژی، منابع هیدروکربنی و مرزهای دریایی، نادیده گرفتن اراده ترک‌های قبرس ممکن نیست.
رئیس‌جمهور قبرس شمالی با اشاره به افزایش تسلیحات در بخش جنوبی جزیره، نقش ترکیه را به عنوان کشور ضامن برای حفظ امنیت مردم ترک قبرس حیاتی دانست و گفت: روابط برادرانه و استوار میان دو ملت، اساس صلح و ثبات در شرق مدیترانه است.
گفتنی است مسئله قبرس یکی از طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین مناقشات سیاسی در جهان معاصر است و ریشه آن به چند دهه قبل برمی‌گردد.
جزیره قبرس در شرق مدیترانه قرار دارد و از نظر تاریخی هم جمعیت ترک‌تبار دارد و هم یونانی‌تبار. پس از استقلال از بریتانیا در سال ۱۹۶۰، توافقی میان سه کشور ترکیه، یونان و بریتانیا صورت گرفت که بر اساس آن، این سه کشور ضامن استقلال و امنیت قبرس شدند.
اما در سال ۱۹۶۳، درگیری‌های خونینی میان ترک‌های قبرس و یونانی‌های قبرس آغاز شد. یونانی‌ها تلاش داشتند با اجرای طرحی موسوم به “انوسیس” (الحاق به یونان)، کل جزیره را به یونان ملحق کنند. در مقابل، ترک‌های قبرس با حمایت ترکیه خواستار حفظ حقوق برابر و خودمختاری شدند.
بحران در سال ۱۹۷۴ به اوج رسید؛ زمانی که افراطی‌های یونانی در قبرس با حمایت نظامی آتن کودتا کردند تا حکومت را به یونان ملحق کنند. در واکنش، ارتش ترکیه طبق حقوق ضامن خود وارد عمل شد و شمال جزیره را تحت کنترل گرفت تا از ترک‌های قبرس محافظت کند. از آن زمان، جزیره به دو بخش تقسیم شد:
-
بخش جنوبی تحت کنترل یونانی‌تبارها (که امروز عضو اتحادیه اروپاست)
-
بخش شمالی تحت اداره ترک‌تبارها (که در سال ۱۹۸۳، به‌طور یک‌جانبه جمهوری ترک قبرس شمالی – KKTC – را اعلام کرد)
تا امروز، تنها ترکیه این جمهوری را به رسمیت می‌شناسد. سازمان ملل سال‌هاست تلاش می‌کند تا دو طرف را به راه‌حلی فدرال برساند، اما به دلیل اختلافات عمیق درباره حاکمیت، تقسیم قدرت، بازگشت املاک و حضور نیروهای ترکیه‌ای، این گفت‌وگوها بارها شکست خورده است.
ترکیه و ترک‌های قبرس می‌گویند که واقعیت امروز جزیره، وجود دو ملت و دو دولت مستقل است و باید این واقعیت پذیرفته شود. در مقابل، یونانی‌های قبرس و اتحادیه اروپا خواستار یک دولت واحد فدرال هستند.
