آیا جوش صورت شما با کبد چرب ارتباط دارد؟

آکنه یا جوش صورت یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است. در بیشتر افراد، علت آن تغییرات هورمونی و فعالیت غدد چربی است، اما گاهی جوش‌های مقاوم نشانه‌ای از مشکلات داخلی بدن، به‌ویژه بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)، هستند.

به گزارش دلگرم، این بیماری خاموش با تجمع چربی در سلول‌های کبدی شناخته می‌شود و ارتباط غیرمستقیمی با سلامت پوست دارد.

تذکر مهم: این مطلب آموزشی است و جایگزین تشخیص و درمان پزشکی نمی‌شود

نکات کلیدی

کبد چرب مستقیماً باعث جوش نمی‌شود، اما با مقاومت به انسولین، التهاب و تغییرات هورمونی، آکنه را تشدید می‌کند.
انسولین بالا و افزایش IGF-1 سبب تحریک آندروژن‌ها و تولید بیش از حد سبوم می‌شود.
التهاب مزمن ناشی از کبد چرب شدت آکنه را افزایش می‌دهد.
اصلاح سبک زندگی شامل تغذیه سالم، ورزش و کاهش وزن بهترین درمان مشترک برای هر دو مشکل است.

آکنه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

آکنه ولگاریس یک بیماری التهابی مزمن در واحد پیلوسباسه (فولیکول مو و غدد چربی) است. عوامل اصلی ایجاد آن:

تولید سبوم بیش از حد تحت تأثیر آندروژن‌ها.
انسداد منافذ با سلول‌های مرده و چربی.
تکثیر باکتری Cutibacterium acnes در محیط بسته فولیکول.
التهاب ناشی از واکنش سیستم ایمنی.

کبد چرب غیرالکلی چیست؟

NAFLD به تجمع چربی در کبد بدون مصرف زیاد الکل گفته می‌شود. این بیماری طیف گسترده‌ای دارد:

استئاتوز ساده: وجود چربی بدون التهاب جدی.
NASH: مرحله التهابی و خطرناک‌تر که می‌تواند به فیبروز و سیروز برسد.

تقریباً ۲۵ تا ۳۰٪ جمعیت جهان درجاتی از این بیماری دارند.

عوامل خطر:

چاقی و به‌ویژه چربی شکمی
مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲
کلسترول یا تری‌گلیسیرید بالا
فشار خون بالا

پل ارتباطی بین کبد چرب و جوش صورت

مقاومت به انسولین و هورمون‌ها
کبد چرب و مقاومت به انسولین اغلب همزمان دیده می‌شوند.
انسولین بالا باعث افزایش IGF-1 می‌شود.
انسولین و IGF-1 سطح آندروژن‌های فعال را بالا می‌برند و پروتئین SHBG را کاهش می‌دهند.

نتیجه: تحریک غدد چربی و بروز یا تشدید آکنه.

التهاب سیستمیک کبد ملتهب، سیتوکین‌های پیش‌التهابی وارد خون می‌کند. این التهاب عمومی، شدت قرمزی و تورم جوش‌ها را بیشتر می‌سازد.

استرس اکسیداتیو در هر دو بیماری، سطح رادیکال‌های آزاد افزایش می‌یابد. کاهش توان دفاعی بدن باعث آسیب به پوست و تشدید التهاب می‌شود.

نظریه سم‌زدایی برخی معتقدند اختلال کبدی مانع دفع سموم می‌شود و بدن آن‌ها را از راه پوست بیرون می‌ریزد. این دیدگاه شواهد علمی قوی ندارد و بیشتر در بیماری‌های پیشرفته کبدی مطرح است.

علائم پوستی هشداردهنده مشکلات کبدی

شروع آکنه شدید در بزرگسالی (بعد از ۲۵ سالگی)
آکنه مقاوم به درمان‌های معمول
همراهی با علائم متابولیک مثل چاقی شکمی و خستگی
در مراحل پیشرفته کبدی ممکن است زردی، خارش، لکه‌های عنکبوتی عروقی یا قرمزی کف دست نیز دیده شود.

تشخیص

پزشک می‌تواند با روش‌های زیر کبد چرب را بررسی کند:

آزمایش خون (ALT و AST)
سونوگرافی شکم
فیبرواسکن برای بررسی سفتی و فیبروز کبد

جدول: مقایسه آکنه شایع با آکنه‌ای که ممکن است به مشکلات داخلی مرتبط باشد

مدیریت و درمان

۱. تغییر سبک زندگی

رژیم غذایی:

کاهش قند و کربوهیدرات تصفیه‌شده (نوشابه، شیرینی، نان سفید، برنج سفید).
استفاده از رژیم مدیترانه‌ای شامل سبزیجات، غلات کامل، میوه‌ها، مغزها و روغن زیتون.
پروتئین کم‌چرب و چربی‌های امگا-۳ (ماهی، گردو).

ورزش:

حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی متوسط در هفته.
حتی بدون کاهش وزن قابل توجه، ورزش حساسیت به انسولین را بهبود می‌دهد.

کاهش وزن:

کاهش ۵ تا ۱۰٪ وزن بدن می‌تواند چربی کبد و التهاب را کم کند.

۲. دارودرمانی

داروی اختصاصی برای NAFLD وجود ندارد. اما پزشک ممکن است برای دیابت (متفورمین)، چربی خون (استاتین‌ها) یا فشار خون دارو تجویز کند. در برخی موارد، ویتامین E یا پیوگلیتازون برای NASH استفاده می‌شود. درمان آکنه هم توسط متخصص پوست و با داروهای موضعی یا خوراکی انجام می‌شود.