آیا جنگنده‌ها می‌توانند به عقب پرواز کنند؟

آیا پرواز به عقب در جنگنده ها ممکن است؟ درک فناوری پشت این مانور شگفت‌انگیز نشان می‌دهد که چگونه جت‌های پیشرفته‌ای مانند هریر و F-35B این کار را انجام می‌دهند.

به گزارش گجت نیوز، جنگنده‌های جت برای اجرای شگفت‌انگیزترین و جسورانه‌ترین مانورها در آسمان ساخته شده‌اند اما ایده پرواز عقب جنگنده ها شاید بیشتر شبیه به یک صحنه علمی تخیلی باشد تا یک قابلیت واقعی در هوانوردی نظامی! این هواپیماهای پیشرفته که اوج مهندسی بشر هستند می‌توانند با سرعت‌های باورنکردنی بچرخند و دیوار صوتی را بشکنند. با این حال برخی از آنها قابلیتی دارند که بسیار غافلگیرکننده است: این ویژگی، حرکت کنترل‌شده به سمت عقب است.

این توانایی یک ویژگی استاندارد در همه جت‌ها نیست و تنها در مدل‌های بسیار خاصی یافت می‌شود که برای اهداف ویژه‌ای طراحی شده‌اند. این جنگنده‌ها به لطف فناوری‌های منحصربه‌فرد مهندسی می‌توانند برای مدت کوتاهی بر گرانش غلبه کرده و جهت حرکت خود را معکوس کنند. اما این کار چگونه از نظر فنی ممکن می‌شود و کدام هواپیماها از چنین قابلیتی برخوردار هستند؟

کدام جنگنده ها قابلیت پرواز عقب واقعی را دارند؟

وقتی صحبت از حرکت معکوس در آسمان می‌شود، دو نام بیش از بقیه می‌درخشند که هر دو از فناوری پیشرفته‌ای بهره می‌برند. جت افسانه‌ای AV-8B Harrier به لطف قابلیت نشست و برخاست عمودی (VTOL) می‌تواند این کار را انجام دهد. موتور این جنگنده دارای چهار نازل خروجی قابل چرخش است که نیروی عظیم رانش را به جای عقب، مستقیما به سمت پایین هدایت می‌کنند. این ویژگی به هریر اجازه می‌دهد مانند یک هلیکوپتر به صورت عمودی از زمین بلند شود، در هوا شناور بماند و با تنظیم دقیق زاویه نازل‌ها، به آرامی به سمت عقب یا طرفین حرکت کند.

جت افسانه‌ای AV-8B Harrier

جایگزین مدرن‌تر هریر یعنی لاکهید مارتین F-35B لایتنینگ ۲ نیز این توانایی را به ارث برده و آن را تکامل بخشیده است. این جنگنده پیشرفته نیز از فناوری VTOL بهره می‌برد و می‌تواند در هوا شناور شود. در سال ۲۰۱۸ یک خلبان نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا با موفقیت یک فرود رو به عقب را با F-35B روی ناو هواپیمابر ملکه الیزابت به نمایش گذاشت. این مانور که نیازمند دقت فوق‌العاده بالایی است، نشان داد که چنین قابلیتی می‌تواند یک گزینه فرود اضطراری در شرایط سخت یا روی عرشه‌های کوچک باشد.

وقتی پرواز عقب فقط یک حقه بصری است

برخلاف هریر و اف ۳۵ که واقعا می‌توانند تحت کنترل کامل به عقب حرکت کنند، برخی جنگنده‌ها تنها اینطور به نظر می‌رسد که به عقب پرواز می‌کنند. جنگنده F-22 Raptor یک استاد اجرای مانورهای فراتر از محدوده پروازی عادی است و می‌تواند در میانه یک نبرد هوایی پیچیده، برای لحظه‌ای کوتاه با دم در هوا سر بخورد و سپس دوباره به پرواز عادی رو به جلو بازگردد.

جت F-22 Raptor

این حرکت خیره‌کننده که به مانور پس از واماندگی (پست استال) معروف است، به لطف نازل‌های پیشرانش بُرداری رپتور ممکن می‌شود. این نازل‌ها جهت نیروی رانش را به سرعت تغییر می‌دهند تا به جت کمک کنند حتی زمانی که بال‌ها نیروی بالابرنده کافی تولید نمی‌کنند، به چرخش ادامه دهد. بنابراین این یک حرکت کنترل شده رو به عقب نیست بلکه یک مانور پیچیده آکروباتیک برای گمراه کردن دشمن است. البته هواپیماهایی مانند بالگردهای نظامی یا CV-22 Osprey به دلیل ساختار متفاوت خود به راحتی می‌توانند به عقب پرواز کنند اما آنها در دسته جنگنده‌های بال ثابت قرار نمی‌گیرند.