آشنایی با بنای شاهکار و تاریخی ایاصوفیه در استانبول (+عکس)

بنای شاهکار و تاریخی ایاصوفیه هم یک شگفتی معماری و هم مکانی با اهمیت مذهبی برای مذاهب متعدد است. این مکان محل الهام و عبادت افراد بی شماری بوده است.

اما دقیقاً چه چیزی بنای شاهکار و تاریخی ایاصوفیه را تا این حد خاص می کند؟ البته زیباست، حتی حیرت‌انگیز است، اما درخشش واقعی آن در تاریخ، دگردیسی و نقش‌های زیادی است که بازی کرده است.

تاریخچه ایاصوفیه
ایاصوفیه در سال ۳۶۰ پس از میلاد در شهر افسانه ای قسطنطنیه، که اکنون استانبول امروزی است، ساخته شد. این بنا توسط امپراتور کنستانتیوس دوم سفارش داده شد و قرار بود به عنوان یک کلیسای بزرگ برای کل شهر باشد. این کلیسا بر روی پایه های یک معبد بت پرست ساخته شده است.

در سال ۴۰۴ پس از میلاد در زمان تئودوسیوس دوم، ایاصوفیه دچار حریق گسترده شد. در این مرحله، تئودوسیوس دوم دستور داده بود که کلیسای دیگری در کنار اولین کلیسای بزرگ ساخته شود و هر دو با یک دیوار محصور شدند.

آتش سوزی دیگری در جریان شورش نیکا در سال ۵۳۲، کلیسای ایاصوفیه را بار دیگر ویران کرد و امپراتور جوستینیان اول دستور ساخت کلیسای جدیدی را در همان مکان داد.

او معمارانی ماهر را آورد تا چیزی واقعاً باشکوه را طراحی کنند. این سومین ساخت مجدد از ایاصوفیه است که امروز می بینیم.

جوستینیان اول می خواست کلیسایش بزرگتر و الهام بخش تر از هر چیز دیگری باشد که قبلا ساخته شده بود. سنگ مرمر از سراسر دریای مدیترانه وارد شد و بیش از ۱۰۰۰۰ نفر برای ساخت و ساز مشغول به کار شدند.

تبدیل ایاصوفیه به مسجد در قرن ۱۵
در سال ۱۴۵۳، قسطنطنیه توسط امپراتوری عثمانی به ریاست سلطان محمد دوم تصرف شد. پس از تصرف شهر، امپراتوری عثمانی برای استفاده از ایاصوفیه به عنوان عبادتگاه، وقت خود را تلف نکرد و آن را به مسجد تبدیل کرد.

بنای شاهکار و تاریخی ایاصوفیه به عنوان یک مسجد دارای عناصری مانند مناره ها و محراب شد، دیواری که جهت مکه را نشان می دهد، به این ساختار افزوده شد تا جلوه هویت قبلی آن به عنوان یک مکان مسیحی کاهش یابد.

در همان زمان، قطعاتی از سازه مانند ناقوس‌ها، محراب‌ها و موزاییک‌هایی که نمادهای مسیحی را نشان می‌دهند حذف یا پنهان می‌شوند.

ایاصوفیه پس از قرن‌ها به عنوان یک مسجد، سرانجام در سال ۱۹۳۵ به یک موزه در زمان مصطفی کمال آتاتورک، اولین رئیس‌جمهور ترکیه تبدیل شد.

پس از مدت کوتاهی در طول جنگ جهانی دوم، ایاصوفیه به عنوان یک موزه به حیات خود ادامه داد، اما در این زمان به آرامی خراب شد. در سال ۱۹۹۶، صندوق جهانی بناهای تاریخی، ایاصوفیه را به فهرست خود اضافه کرد و در سال ۱۹۹۷، ایاصوفیه اولین کمک مالی را برای شروع بازسازی ساختار باستانی دریافت کرد.

رئیس جمهور اردوغان اعلام کرد که ایاصوفیه به عنوان مسجد بازسازی می شود. ایاصوفیه یکی از مکان های ثبت شده در یونسکو بود و تبدیل آن به یک موسسه مذهبی بحث های شدیدی را برانگیخت. مخالفان این تغییر ادعا کردند که ایاصوفیه مکانی با اهمیت تاریخی برای افراد با هر گرایش مذهبی است، در حالی که حامیان ادعا می کردند که ایاصوفیه از ابتدا نباید به موزه تبدیل می شد.

با این حال، برخلاف دفعه قبل، نمادهای مسیحی در ایاصوفیه همچنان محافظت خواهد شد و وضعیت آن به عنوان میراث یونسکو باقی خواهد ماند.

چرا ایاصوفیه یک شگفتی معماری است؟

ایاصوفیه امتحان زمان، جنگ‌ها، جابجایی امپراتوری‌ها و گذشتن قرن‌ها را پس داده است. ایاصوفیه به تدریج به یک شگفتی معماری تبدیل شد که به ما دیدی درباره دنیای باستان می دهد.

با ترکیب عناصر بیزانسی و عثمانی در ساختار و طراحی آن، مکان های کمی به قدمت ایاصوفیه وجود دارد. گنبد بزرگ و گلدسته‌های آن از دور دیده می‌شوند و موزاییک‌های ظریف و آثار هنری باستانی داخل آن به همان اندازه چشمگیر هستند. این یکی از بهترین نمونه های بازمانده از معماری آن زمان است.

موزاییک های ایاصوفیه
با تغییر دوباره موزه به مسجد، این ترس وجود داشت که موزاییک های ایاصوفیه بار دیگر در خطر باشد. پس از جان سالم به در بردن از زلزله های بی شمار، تخریب های عمدی، گچ بری و سفید کاری، موزاییک ها قرن ها آزمایش را پشت سر گذاشته اند. پس الان چه اتفاقی برای آنها می افتد؟

با توجه به باقی ماندن ایاصوفیه در میراث یونسکو، موزاییک ها امن هستند. هنگام نماز در مسجد، موزاییک‌هایی که ماهیت مسیحی دارند پوشیده می‌شوند، اما در زمان‌های دیگر قابل مشاهده هستند.

موزاییک ها از مهمترین آثار هنری باستانی در جهان هستند. این موزاییک‌ها که از شیشه، سنگ، ورق طلا و سرامیک ساخته شده‌اند، چهره‌هایی مانند عیسی و حضرت مریم و دیگر نمادهای مسیحی مانند فرشتگان شش بال را نشان می‌دهند.

موزاییک‌ها به خوبی حفظ شده‌اند و گچی که قبلاً بسیاری از آنها را پنهان می کرد، شسته شده است و نمایش درخشان و طلایی آنها بار دیگر برای دیدن عموم باز است.