چطور دنده عوض کنیم که به گیربکس آسیب نرسد؟
خیلی از کسانی که به تازگی رانندگی را شروع میکنند، هنگام تعویض دنده در زمان شروع حرکت، تمام حواس خود را روی خاموش نشدن ماشین معطوف میکنند. این در حالی است که نحوه صحیح تعویض دنده ماشین تنها مربوط به دنده یک نیست. بلکه انتخاب بهترین زمان تعویض دنده از سنگین به سبک و برعکس برای کمک به افزایش عمر مفید گیربکس اهمیت زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم مجموعهای از نکات کاربردی و مهم در خصوص نحوه تعویض دنده خودرو را در شرایط گوناگون مورد بررسی قرار دهیم.
چطور دنده عوض کنیم؟
به گزارش همراه مکانیک، اولین و مهمترین نکته در خصوص نحوه تعویض دنده خودرو آن است که باید پدال کلاچ را هنگام تغییر دنده تا انتها فشار دهید. بههیچ عنوان به پدال کلاچ ضربه وارد نکنید. پدال را بهآرامی فشار دهید. وقتی پدال را تا انتها فشار دادید، نوبت به تعویض دنده میرسد. پس از تعویض دنده هم بههیچ وجه بهصورت ناگهانی پا را از روی پدال کلاچ برندارید تا ماشین تکان نخورد. بلکه بهآرامی طی 2 تا 3 مرحله پا را از روی پدال بردارید.
هنگامی که فرآیند تعویض دنده را انجام میدهید، بههیچ عنوان نباید پدال گاز را بفشارید. در طول رانندگی هم خود را عادت دهید که پای چپ را بهجای قرار دادن روی پدال کلاچ در کنار آن قرار دهید. یکی از عادتهای بد رانندگی، استفاده از دسته دنده بهعنوان تکیهگاه است. از همان ابتدای رانندگی خود را عادی دهید که پس از تعویض دنده، دستتان از روی دسته دنده بردارید. وارد شدن فشار به دسته دنده در بلند مدت بهسیستم گیربکس آسیب میزند.
بهترین دور موتور برای تعویض دنده
انتخاب زمان تعویض دنده ممکن است در هر خودرو تابع شرایط خاصی باشد. بهعنوان یک اصل کلی، معمولا وقتی دور موتور ماشین بین 2500 تا 3000 دور در دقیقه قرار میگیرد، شما باید نسبت به تعویض دنده بهسمت بالا اقدام کنید. همچنین اگر دقت کنید، متوجه خواهید شد، وقتی زمان تعویض دنده فرا میرسد، صدای موتور تغییر میکند.
در کنار این موارد، جدول زیر بهشما کمک میکند تا نحوه تعویض دنده خودرو بر اساس سرعت را مشاهده کنید.
سرعت ماشین (کیلومتر بر ساعت) | تعویض دنده |
20 تا 25 | 1 به 2 |
40 تا 45 | 2 به 3 |
60 تا 70 | 3 به 4 |
90 تا 100 | 4 به 5 |
چگونه از دنده دو به یک برویم؟
یکی از موضوعات مهم که در خصوص روش درست تعویض دنده ماشین باید در نظر بگیرید، تعویض از دنده سبک به سنگین است. اگر با سرعت بالا شروع به معکوس کشیدن کنید، فشار بیش از اندازهای به موتور و گیربکس ماشین وارد میشود. کافیست چند بار این کار را تکرار کنید تا خسارت سنگین به ماشین وارد شود و برای جبران آن مجبور به صرف هزینه بسیار زیادی شوید.
بنابراین حتما قبل از تعویض دنده از سبک به سنگین، ابتدا با استفاده از ترمز باید سرعت ماشین را کم کنید. دقت داشته باشید که تحت هیچ شرایطی از معکوس کشیدن برای کاهش سرعت ماشین استفاده نکنید. بعد از اینکه سرعت ماشین بهمحدوده مناسب رسید، میتوانید دنده را متناسب با سرعت تغییر دهید.
نکته مهم دیگر اینکه بههیچ عنوان لازم نیست هنگام ترمز گرفتن، پای خود را روی پدال کلاچ فشار دهید. بعد از رسیدن به سرعت مد نظر میتوانید این کار را انجام دهید. فشردن همزمان پدال کلاچ و ترمز، عادت اشتباه برخی از رانندگان است که تنها باعث آسیب دیدن زود هنگام دیسک و صفحه کلاچ میشود.
در مسیرهای سرپایینی و سربالایی با شیب زیاد، تا جای ممکن از دنده 2 و 3 استفاده کنید. همچنین اگر دوست ندارید، دائما مجبور به فشردن پدال ترمز شوید، میتوانید بخشی از توان موتور را با روشن کردن کولر به خود بگیرید. در واقع کولر گرفتن کمک میکند تا سرعت ماشین کمی کاهش پیدا کند.
نحوه تعویض دنده روی سرعتگیر
بعضی از رانندهها نحوه تعویض دنده خودرو هنگام رسیدن به سرعتگیر را بهدرستی رعایت نمیکنند. حتما به تابلوهای راهنمایی و رانندگی مسیر برای پی بردن بهمحل سرعتگیر توجه کنید. لازم است قبل از رسیدن به سرعتگیر، کاهش سرعت تا حد مطلوب را انجام دهید. اگر بههر دلیل موفق به انجام این کار نشدید، بهتر است قبل از اینکه ماشین روی سرعت گیر برود، پای خود را از روی پدال ترمز بردارید.
تعویض دنده را هم وقتی انجام دهید که چرخهای جلوی ماشین شما از روی سرعتگیر عبور میکند. برای سرعتگیرهای کوتاه، کم کردن سرعت تا سطح دنده 2 کفایت میکند؛ اما برای سرعتگیرهای بزرگ و مرتفع، بهتر است تا حد دنده 1 سرعت را کم کنید.
وقتی دنده عقب جا نمیرود، چکار کنیم؟
یکی از مشکلاتی که بعضا ممکن است با آن روبهرو شوید، جا نرفتن دنده در حرکت به عقب است است. اولا حتما مطمئن شوید که پدال کلاچ را بهصورت کامل فشار دادهاید. اگر بعد از آن هم دسته دنده روی حالت دنده عقب جا نرفت، ابتدا آن را به دنده 1 یا 2 ببرید. سپس بار دیگر دنده عقب را امتحان کنید. در اکثر مواقع با این کار ساده، مشکل برطرف میشود.
نکات مهم تعویض دنده ماشین اتومات
در طول حرکت با خودروهای اتوماتیک، تعویض دنده بهصورت خودکار از سنگین به سبک و برعکس صورت میگیرد. نکته مهم در خصوص تعویض دنده ماشین اتومات مربوط به زمانی است که خودرو در حالت ایستاده قرار دارد. اگر قصد رفتن به دنده عقب (R) را دارید، باید حتما ابتدا خودرو را بهطور کامل متوقف کنید و سپس از حالت D به R تغییر وضعیت دهید.
بعضی از رانندهها هستند که در شروع حرکت ابتدا دنده را روی حالت N و سپس D قرار میدهند تا بهخیال خود شروع حرکت را با سرعت بیشتری انجام دهند. غافل از اینکه چنین کاری، فشار بسیار زیادی به گیربکس وارد میکند. تنها در مواقعی که با ترافیک سنگین روبهرو هستید، دنده را روی حالت خلاص (N) قرار دهید.
کلام پایانی
در این مطلب نحوه تعویض دنده خودرو بهصورت صحیح را بررسی کردیم. با رعایت این نکات ساده و مهم میتوانید تا حد زیادی عمر مفید گیربکس خودرو را افزایش دهید. خیلی از اشتباهات رانندگی از روی عادات اشتباهی شکل میگیرند که افراد از همان ابتدای یادگیری نسبت بهآنها بیتوجهی میکنند. پیشنهاد میکنیم حتما خود را مکلف کنید که از ابتدا روش درست تعویض دنده ماشین را رعایت کنید.