چطور بفهمیم کسی به ما حسادت می‌کند؟
مطمئناً یک دوست خوب نباید هرگز نسبت به شما حسادت کند – او باید برد شما را چونان برد خودش بداند، مگر نه؟ ماجرا چیست؟
بیایید فرض کنیم که بلیت سفر به یک مکان رویایی را برنده شده‌اید که همه هزینه‌های آن تقبل شده است و از آن سفرهایی است که شاید هر کسی یکبار در زندگی شانس آن را داشته باشد.
به گزارش راهنماتو، اما آن شخصی که از همه بیش‌تر هیجان‌زده بودید این خبر جذاب را با او به اشتراک بگذارید، به نظر می‌رسد اصلاً تحت تأثیر قرار نگرفته است.
درحقیقت، بی‌علاقگی او به برد بزرگ شما آنقدر آشکار و عجیب است که شک می‌کنید نکند دارد به شما حسادت می‌کند.
ماجرا چیست؟ مطمئناً یک دوست خوب نباید هرگز نسبت به شما حسادت کند – او باید برد شما را چونان برد خودش بداند، مگر نه؟
اما آنطور که مشخص شده است، حسادت قدری پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و اغلب ناشی از منابع عمیق‌تری از حس آسیب و بی‌کفایتی است. در ادامه کارشناسان روان‌شناسی توضیح می‌دهند که حسادت از کجا نشأت می‌گیرد، نشانه‌های رایج آن چیست و چطور باید آن را در روابط خودتان حل و فصل کنید.
حسادت از کجا ناشی می‌شود؟
دنیل جکسون بایارد، کارشناس دوستی و مربی سبک زندگی، می‌گوید: «قبل از آنکه خیلی زود به سراغ بررسی ریشه‌های حسادت برویم، بهتر است تأکید کنیم که حسادت با غبطه تفاوت دارد. با اینکه غبطه و حسادت اغلب به جای هم استفاده می‌شوند، اما در حس غبطه دو طرف و در حس حسادت سه طرف نقش دارند.
«اگر من صرفاً آن‌چیز را بخواهم که دوستم دارد، این حس نامش غبطه است. اما اگر حسادت می‌کنیم، معنایش این است احساس می‌کنم در از طرف فرد سومی تهدید شده‌ایم که می‌خواهد چیزی که من دارم را از من بگیرد.»
بنابراین، غبطه ناشی از میل وافر به داشتن چیزهایی است که دوست‌تان دارد، اما حسادت از این ترس نشأت گرفته که اگر دوست شما صاحب آن چیزها باشد، معنایش این است که نمی‌گذارد شما هم صاحب آن چیزها باشید.»
مورگان اندرسون، دکترای روان‌شناسی بالینی، می‌گوید که حسادت ناشی از حس ناامنی، عزت نفس پایین و ترس از طردشدن یا ترس از پایان یافتن یک رابطه است. دکتر مورگان می‌گوید: «این حس همچنین می‌تواند ناشی از میل به کنترل‌گری نیز باشد که بیش‌تر با حس خودشیفتگی همراه است.»
جکسون می‌گوید حسادت زمانی پرورش می‌یابد که ما به جای ذهنیت رشد به یک ذهنیت ایستا باور داریم.
کارول دوک، روان‌شناس و محقق، اولین‌بار ذهنیت ثابت را اینطور تعریف کرد:
«ذهنیت ثابت مبتنی بر این باور است که توانایی‌های فردی و شرایط ما تغییرناپذیر هستند، اما مفروض ذهنیت رشد آن است که ما می‌توانیم بر هر چالشی که در مسیرمان قرار می‌گیرد، فائق بیاییم و قادریم که مهارت‌ها و توانایی‌هایمان را گسترش دهیم.
جکسون می‌گوید: «اگر دوست من یک آپارتمان جدید گرفته است و من هنوز دارم همراه با والدینم زندگی می‌کنم یا از شرایط مکان فعلی‌ام نفرت دارم، دسترسی او به یک آپارتمان جدید معنایش این نیست که دسترسی من به آن آپارتمان کم‌تر خواهد شد. اما اگر من ذهنیت ثابت داشته باشم، که بر اساس آن باور دارم که دسترسی به بعضی چیزها محدودیت دارد یا اینکه توانایی خودم محدود است، همیشه موفقیت و دستاورد دوستم را به مثابه شکست خودم تفسیر می‌کنم.»
دکتر مورگان می‌گوید، درحالیکه منابع حسادت ما ممکن است ناشی از احساس صدمه‌دیدن یا بی‌کفایت‌بودن باشد، این احساس می‌تواند به مثابه یک انگیزه مثبت برای تغییر کردن نیز عمل کند.
«حسادت به ما سرنخ‌هایی می‌دهد تا بفهمیم در زندگی‌مان چه چیزهایی می‌خواهیم. اگر مثلاً نسبت به دوستان‌تان که دارند ازدواج می‌کنند حسادت زیادی دارید، این حس به شما سرنخی درباره چیزی که حقیقتاً در ناخودآگاه‌تان از زندگی می‌خواهید، می‌دهد. یعنی، شما هم دوست دارید ازدواج کنید.»
حسادت به شما می‌گوید که باور دارید آن چیزی که به آن حسادت می‌کنید، برای شما موجود نیست، شما می‌ترسید که اتفاقی که به آن حسادت می‌کنید، هرگز برای شما رخ ندهد.
با همه این‌ها حسادت می‌تواند کام دوستی‌های شیرین ما را تلخ کند. خوشبختانه تشخیص نشانه‌های حسادت می‌تواند به شما کمک کند از وقوع آن پیشگیری کند.
3نشانه واضح که شخصی دارد به شما حسادت می‌کند
1.نسبت به اخبار خوش شما هیجان‌زده نمی‌شود
دکتر مورگان می‌گوید یکی از واضح‌ترین نشانه‌هایی که کسی دارد به شما حسادت می‌کند، فقدان حس هیجان و اشتیاق نسبت به اخبار خوش زندگی شماست. اگر این افراد به ذهنیت کمیابی اعتقاد داشته باشند – باور داشته باشند که هر منبعی محدود است – ممکن است اتفاقات خوش زندگی شما را تهدیدی علیه شادی خودشان بدانند.
جکسون می‌گوید: «این نوع حسادت ممکن است از طریق نظرهای ظریف یا بسیار واضح‌تر خودش را نشان بدهد. وقتی چیزی مثبت برای شما رخ می‌دهد، این فرد سعی می‌کند به جای بزرگداشت و تقویت این موفقیت، آن را بی‌اهمیت و ناچیز جلوه دهد.»
2. به شدت نسبت به شما انتقادی عمل می‌کنند
برطبق دکتر جسکون و دکتر مورگان، خشم منفعلانه، اظهار نظرهایی که به شدت انتقادی هستند، می‌توانند نشانه‌های واضحی باشند از اینکه شخصی به شما حسادت می‌کند. افراد حسود، برای آنکه خودشان را گنده کنند، سعی می‌کنند دیگرانی را که از خودشان بالاتر می‌دانند را تحقیر کنند.
آدرین داوتیان، روان‌شناس، می‌گوید: «این اظهارنظرهای تحقیرآمیز اغلب یک مکانیسم دفاعی است. اهمیت دارد یادتان باشد که حسادت بیش‌تر از نوعی ناامنی که فرد دچارش است، ناشی می‌شود که ممکن است این حس ناامنی به جای مانده از دوران کودکی و تجربه‌های زندگی‌اش باشد. اما متأسفانه اغلب افراد این احساسات را شخصی می‌کنند و حس می‌کنند که فرد حسود به آن‌ها حمله کرده است.»
جکسون می‌گوید که افراد حسود خطاها و نقص‌های شما را برجسته می‌کنند تا نسبت به نقص‌های واقعی یا ادراک‌شده خودشان احساس بهتری پیدا کنند.
3. دستاوردها و موفقیت‌های شما را ناچیز می‌شمارد
آدم‌های حسود گرایش دارند که دستاوردهای شما و کار سختی که برای دسترسی به آن‌ها انجام دادید را تحقیر کنند و ناچیز بشمارند. دکتر مورگان می‌گوید، اگر وقتی دارید درباره دستاوردهایتان با کسی صحبت می‌کنید و او سعی می‌کنید موضوع را عوض کند یا سوال‌های پیگیری نمی‌پرسد یا از نظر فیزیکی اذیت می‌شود (مثلاً چشم‌هایش را بر می‌گرداند)، خیلی دارد به شما حسادت می‌کند.
جکسون می‌گوید: «اگر متوجه شده‌اید که وقتی اخبار خوبی به دست‌تان می‌رسد، آدم‌های خاصی هستند که تمایلی ندارد این خبرها را با آن‌ها شریک شوید، باید درباره چرایی‌اش تحقیق کنید.»
آیا این نشانه‌ها برایتان آشناست؟ نگران نباشید در ادامه گام‌هایی را با شما در میان می‌گذاریم که کمک‌تان می‌کند حسادت را در روابط‌تان حل و فصل کنید و با شخص حسود از منظر دلسوزی و درک رابطه برقرار کنید.
1.کنجکاو شوید
وقتی علائم حسادت را در روابط‌تان شناسایی کردید، به جای آنکه شخص حسود را متهم کنید، سعی کنید کنجکاو شوید. به جای آنکه سریع نتیجه‌گیری کنید که چیزی در رفتار شما باعث شده که آن‌ها به شما حسادت کنند، سعی کنید که سایر رفتارهای آن فرد را تحت نظر بگیرید.
مثلاً اگر دوستی در واکنش به ترفیع شغلی‌تان به شما گفت که این ترفیع به شما اهدا شده و آن را خودتان به دست نیاورده‌اید، کنجکاو شوید و بخواهید که بیش‌تر منظورش را توضیح بدهد و بگوید چرا چنین فکری می‌کند.
دکتر جکسون و مورگان هر دو قویاً هشدار می‌دهند که هرگز نباید شخص را مستقیم متهم به حسادت کرد. بلکه پیشنهاد می‌دهند که با لحنی خنثی با آن‌ها صحبت شود. «گاهی آدم‌ها خودشان هم نمی‌دانند که حسودند؛ حسادت شاید حتی برای خودشان هم خودآگاهانه نباشد.»
2.همدل باشید
ایدئال‌ترین حالت آن است که وقتی با دوست‌تان صحبت می‌کنید، مسئله بین‌تان حل و فصل شود. مثلا شاید متوجه شوید که درخواست ترفیع شغلی آن‌ها اخیراً رد شده است. شاید این اواخر زندگی سختی داشته‌اند و شنیدن خبر موفقیت شما باعث شده که به لحاظ عاطفی و احساسی احساس شکست کنند. البته هیچکدام از این موارد رفتار آن‌ها را توجیه نمی‌کند اما می‌تواند به شما بازخوردهایی از چرایی این نوع رفتارها بدهد.
داوتیان می گوید: «شخص حسود معمولاً از درون شخصی آسیب‌دیده است. تشخیص دهید که حسادت او به شما ارتباطی به شخص شما ندارد. مشکل از اوست.»
جکسون می‌گوید معمولاً عادت داریم که کل شخصیت فرد را در سایه حسادتش ببینیم اما مهم است یادمان باشد که هر فردی حسادت را در برهه‌ای از زندگی‌اش تجربه کرده است. «گاهی فشار زندگی آنقدر سخت است که واقعاً نمی‌توانیم موفقیت یک دوست را جشن بگیریم.»
3.خودآگاه بمانید
درحالیکه انتقاد ممکن است نشانه‌ای از حسادت یک فرد به شما تلقی شود، بازخوردهای مثبت نیز به راحتی می‌تواند به مثابه حسادت در نظر گرفته شود، به خصوص اگر این نظرات نسبت به حوزه‌ای از زندگی شما باشد که نیاز دارید از آن دفاع یا محافظت کنید.
جکسون می‌گوید، اگر به این نتیجه رسیده‌اید که اکثر دوستان گذشته و حال شما نسبت به شما حسادت می‌کردند، لازم است یک بازاندیشی نسبت به خودتان داشته باشید.
جکسون می‌گوید: «به دنبال شواهد باشید. چه چیزهایی باعث شده حس کنید که دیگران به شما حسادت می‌کنند؟ آیا چون فلانی تنها کسی بود که از شما تعریف نکرد، فکر می‌کنید حسودی می‌کند؟ چه مدرکی دارم که نشان دهد که فلان دوست از من حمایت می‌کند و من هم هوایش را دارم؟ آیا رفتاری که از او مشاهده می‌کنم با چیزهای دیگری که از او دیده‌ام، منطبق است؟
اگر متوجه شده‌اید که بعدی از زندگی‌تان همواره مایه حسادت آن‌هاست؛ مثلاً شما بچه دارید اما آن‌ها با اینکه تلاش زیادی کرده‌اند، بچه‌دار نمی‌شود، سعی کنید نقش خودتان را در درمان حس حسادت آن‌ها در این دوره سخت از زندگی‌شان در نظر بگیرید. این بخش هیجان‌انگیز زندگی‌تان را بهتر است با شخص دیگری که در شرایط مشابه آن‌ها نیست به اشتراک بگذارید تا بیش از این حس حسادت آن‌ها را تحریک نکنید.
4.اگر نیاز دارید خودتان را از آن‌ها دور کنید
حتی بعد از آنکه رفتار شخص دیگر را واکاوی می‌کنید و سعی می‌کنید با کنجکاوی ریشه حسادت او را متوجه شوید و با او صحبت کنید، باز هم متوجه می‌شوید که نگرش‌های منفی او نسبت به شما ارتقاء پیدا نمی‌کند.
دکتر داوتیان می‌گوید، در این مواقع مرزگذاری می‌تواند شما را در برابر تلاش‌های ادامه‌دار آن‌ها برای تحقیر کردن شما محافظت کند. اگر این گام جواب ندارد؛ ارزش دارد که درباره دوستی آن‌ها تجدیدنظر کنید و ببینید که آیا دوستی با آن‌ها ارزشمند است یا نه. داوتیان می‌گوید: «حواس‌تان باشد که اگر حسادت به نقطه‌ای رسید که برایتان غیرقابل تحمل بود، می‌تواند برای مراقبت از خودتان از آن رابطه خارج شوید. شما نیازی ندارید روابطی را تحمل کنید که در آن پویایی‌های سمی یا دیگرآزاری وجود دارد.»
5.بی‌توجه به حسادت‌ها خودتان را از درخشیدن محروم نکنید
جکسون پیشنهاد می‌دهد که اگر علائم حسادت ادامه پیدا کرد، بهتر است که انرژی و توجه‌تان را به سمت افرادی معطوف کنید که نور شما را پرفروغ‌تر می‌کنند نه برعکس. شما لیاقت دارید که درباره دستاوردهایتان هیجان‌زده باشید و لیاقت دارید که رابطه عاطفی دوطرفه با دیگران برقرار کنید. باید بده‌بستان عاطفی در رابطه وجود داشته باشد، وگرنه چنین رابطه‌ای، رابطه دوستی نیست. جکسون می‌گوید: «به افراد توصیه می‌کنم که دست از به اشتراک‌گذاری آنچیزهایی که برایشان مسرت به بار می‌آورد، نکشند؛ شما نمی‌تواند با تحقیر کردن خودتان احساس بزرگی کنید.»
