روزه گرفتن، روشی برای محدود کردن مصرف غذا، هزاران سال است که در سراسر دنیا انجام می شود. در این میان روزه آب نوعی روزه است که مصرف خوراکی هر چیزی به جز آب در آن محدود می شود. این روش طی سال های اخیر به عنوان راهی سریع برای کاهش وزن به محبوبیت فراوانی دست یافته است.
مطالعات معتبر نشان داده اند که روزه آب می تواند فواید مهمی برای سلامتی به همراه داشته باشد. برای مثال، ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری های مزمن را کاهش دهد و اتوفاژی را تحریک کند. اتوفاژی فرآیندی است که به بدن کمک می کند تا بخش های قدیمی سلول های ما را تجزیه و بازیافت کند. این دسته از پژوهش ها از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند.
با این وجود، مطالعات انسانی در مورد روزه آب بسیار محدود هستند. علاوه بر این، باید توجه داشت که روزه مذکور در کنار همه مزایای احتمالی، خطرات زیادی برای سلامتی دارد و ممکن است برای همه مناسب نباشد.
در ادامه مروری بر روزه آب و نحوه عملکرد آن و همچنین فواید و مضرات آن ارائه می شود.
روزه آب چیست؟
روزه آب نوعی روزه است که در آن فرد نمی تواند چیزی غیر از آب مصرف کند.
بیشتر روزه های آب 24 تا 72 ساعت طول می کشند. هیچ شخصی نباید بیش از این بازه زمانی و بدون نظارت پزشکی از روزه آب پیروی کند.
و اما دلایل اصلی که مردم روزه آب را امتحان می کنند:
– دلایل معنوی
– به منظور کاهش وزن
– برای “سم زدایی”
– به خاطر مزایای سلامتی آن
– آماده شدن برای یک عمل پزشکی
با این حال دلیل اصلی این موضوع که مردم روزه آب را انجام می دهند، بهبود وضعیت سلامتی آنها است.
در واقع، چندین مطالعه معتبر روزه داری با آب را با برخی از مزایای سلامتی چشمگیر، از جمله کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها، بیماری های قلبی-عروقی و دیابت مرتبط دانسته اند.
چگونه روزه آب بگیریم؟
هیچ دستورالعمل علمی در مورد نحوه شروع روزه آب وجود ندارد. با این حال، چندین گروه از افراد وجود دارند که نباید بدون نظارت پزشکی روزه آب بگیرند. آنها شامل افراد مبتلا به نقرس، دیابت (هر دو نوع 1 و 2)، اختلالات تغذیه ای، افراد مسن، بانوان باردار و کودکان هستند.
اگر پیش از این هرگز روزه آب را امتحان نکرده اید، بهتر است ابتدا به مدت 3 تا 4 روز بدن خود را برای بدون غذا ماندن آماده کنید. شما می توانید این کار را با مصرف حجم غذای کمتر در هر وعده غذایی یا با ناشتا بودن طی بخشی از ساعات روز انجام دهید.
روزه آب (24 تا 72 ساعت)
بسیاری از افراد طی دوره روزه آب، روزانه دو تا سه لیتر آب می نوشند. روزه آب 24 تا 72 ساعت طول می کشد. به دلیل خطرات سلامتی، نباید بیش از این مدت بدون نظارت پزشکی ناشتا باقی بمانید.
برخی از افراد ممکن است طی دوره روزه آب احساس ضعف یا سرگیجه کنند. از این رو بهتر است از کار با ماشین آلات سنگین و رانندگی به منظور جلوگیری از ایجاد سانحه اجتناب شود.
پس از روزه آب (1 تا 3 روز)
پس از روزه آب، باید در مقابل میل به خوردن یک وعده غذایی بزرگ مقاومت کنید. این مسئله بدین دلیل است که مصرف یک وعده غذایی بزرگ بعد از چند روز روزه ممکن است علائم ناراحت کننده ای ایجاد کند.
در عوض، روزه خود را با یک اسموتی یا وعده های غذایی کوچکتر باز کنید. در ادامه و با احساس راحتی بیشتر، می توانید شروع به مصرف وعده های غذایی بزرگتر طی روز کنید.
مرحله پسا روزه به ویژه پس از روزه های طولانی مدت اهمیت ویژه ای دارد. زیرا ممکن است فرد در معرض خطر سندرم تغذیه مجدد قرار بگیرد؛ یک وضعیت بالقوه کشنده که در آن بدن دچار تغییرات سریع در سطح مایعات و الکترولیت ها می شود.
این مرحله به طور معمول یک روز طول می کشد، اما افرادی که 3 روز یا بیشتر روزه می گیرند ممکن است نیاز به رعایت فاصله زمانی بیشتری داشته باشند. بدین ترتیب توصیه می شود که تا حداکثر 3 روز پس از اتمام روزه از مصرف وعده های غذایی بزرگ پرهیز شود.
از فواید روزه آب
هم مطالعات انسانی و هم حیوانی، روزه آب را با انواع فواید سلامتی مرتبط دانسته اند. در ادامه چند فایده اصلی و محتمل برای روزه آب را بررسی خواهیم کرد:
– ممکن است اتوفاژی را افزایش دهد
اتوفاژی فرآیندی است که در آن بخش های قدیمی سلول های ما شکسته شده و بازیافت می شوند.
چندین مطالعه حیوانی نشان داده اند که اتوفاژی ممکن است به محافظت در برابر بیماری هایی مانند سرطان، آلزایمر و امراض قلبی کمک کند. مطالعه مورد نظر از طریق مجله انجمن قلب آمریکا در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.
اتوفاژی همچنین ممکن است از تجمع قسمت های آسیب دیده سلول ها نیز جلوگیری کند که یک عامل خطر مهم برای بسیاری از سرطان ها است. این عملکرد ممکن است به جلوگیری از رشد سلول های سرطانی کمک کند.
مطالعات حیوانی به طور مداوم نشان داده اند که روزه آب به تقویت اتوفاژی کمک می کند. علاوه بر این مشاهده شده که اتوفاژی ممکن است به افزایش طول عمر یاری برساند.
با این حال، مطالعات انسانی بسیار کمی در مورد روزه آب، اتوفاژی و پیشگیری از بیماری های جدی مانند سرطان وجود دارد. از این رو همچنان به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
– ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند
تحقیقات نشان می دهند که روزه آب طولانی تر و تحت نظارت پزشکی ممکن است به افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند تا به طور طبیعی فشار خون خود را کاهش دهند.
یک مطالعه روی 48 فرد دارای اضافه وزن یا چاقی نشان داد که روزه آب به مدت 17 روز تحت نظارت پزشکی، منتج به کاهش فشار خون سیستولیک می شود. این وضعیت همچنین با بهبود سطح کلسترول LDL (بد) و التهاب همراه بود.
– ممکن است حساسیت به انسولین و لپتین را بهبود ببخشد
انسولین و لپتین هورمون های مهمی هستند که بر متابولیسم بدن تاثیر می گذارند. انسولین به بدن کمک می کند تا مواد مغذی را از جریان خون ذخیره کند، در حالی که لپتین به احساس سیری یاری می رساند.
تحقیقات نشان می دهند که روزه آب می تواند بدن شما را نسبت به لپتین و انسولین حساس تر کند. حساسیت بیشتر این هورمون ها را اثربخش تر می کند.
– ممکن است خطر ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش دهد
شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه روزه آب ممکن است عوامل خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت، سرطان و بیماری های قلبی را کاهش دهد.
در یک مطالعه در سال 2013، 30 فرد بزرگسال سالم به مدت 24 ساعت روزه آب را دنبال کردند. پس از روزه داری، سطح تری گلیسیرید خون آنها به میزان قابل توجهی کاهش یافت. این فاکتور یک عامل خطر مهم برای بیماری های قلبی است.
برخی از تحقیقات همچنین نشان می دهند که روزه آب ممکن است از قلب در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کند. رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که می توانند به سلول ها آسیب بزنند. آنها در بسیاری از بیماری های مزمن نقش دارند.
علاوه بر این، مطالعات انجام شده روی حیوانات و انسان ها نشان داده است که روزه آب می تواند ژن هایی را که به رشد سلول های سرطانی کمک می کنند، سرکوب کند. بدین ترتیب در عین حال می تواند اثرات شیمی درمانی را نیز بهبود ببخشد.
مخاطرات احتمالی روزه آب
هرچند روزه آب ممکن است فوایدی متعددی برای سلامتی داشته باشد، نباید از خطرات احتمالی آن نیز غافل شد:
– ممکن است بدن دچار کم آبی شود (هرچند عجیب به نظر می رسد، اما روزه آب می تواند شما را دچار کم آبی کند. این موضوع بدین دلیل است که تقریبا 20 تا 30 درصد از آب مصرفی روزانه ما از غذاهایی است که می خوریم. در نتیجه اگر به همان میزان آب می نوشیم اما غذا نمی خوریم، ممکن است نتوانیم آب کافی مورد نیاز بدن خود را تامین کنیم)
– ممکن است منجر به افت فشار خون ارتواستاتیک شود. (افت فشار خون هنگام ایستادن)
– ممکن است باعث ایجاد نقرس (با افزایش تولید اسید اوریک) و مشکلات تغذیه ای شود.
