شهر ۵ هزارساله از زیر شن بیرون آمد

کشف تمدن ۵ هزار ساله در دل صحرای دبی، آن هم بدون استفاده از حتی یک بیل، حیرت‌انگیز است. باستان‌شناسان با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و تصویربرداری راداری پیشرفته، سکونتگاه‌ها و مسیرهای پنهانی را در اعماق این صحرا پیدا کرده‌اند.

به گزارش گجت‌نیوز، این فناوری جدید، شیوه کاوش تاریخ را دگرگون ساخته و جهان‌های گمشده را بدون نیاز به حفاری آشکار می‌سازد. این تکنیک بی‌نظیر، به عنوان یک تحول بزرگ در دنیای باستان‌شناسی شناخته می‌شود و به محققان اجازه می‌دهد تا سازه‌های باستانی را بدون نیاز به حفاری پیدا کنند. به این ترتیب، یکی از دشوارترین و زمان‌برترین مراحل باستان‌شناسی سنتی، به راحتی پشت سر گذاشته می‌شود.

شهر مدفون در شن های ۵ هزار ساله توسط هوش مصنوعی کشف شد
در طول قرن‌ها، ماسه‌های روان و شرایط دشوار، کاوش و مطالعه‌ی آثار باستانی در صحرا را به یکی از چالش‌برانگیزترین عرصه‌های علمی تبدیل کرده است. ربع الخالی به عنوان یکی از پهناورترین و غیرقابل سکونت‌ترین بیابان‌های جهان، به دلیل وسعت زیاد و نبود هرگونه عارضه طبیعی، عمدتاً دست‌نخورده باقی مانده بود و کمتر مورد توجه محققان قرار می‌گرفت. اما اکنون، با ظهور فناوری پیشرفته‌ای به نام رادار دهانه ترکیبی (SAR) و نیز الگوریتم‌های هوشمند یادگیری ماشین، باستان‌شناسان قادرند تا سکونتگاه‌های باستانی پنهان در زیر تپه‌های عظیم شن را با دقت زیاد شناسایی کنند و به این ترتیب، فصل جدیدی را در کشف تاریخ رقم بزنند.

حفاری‌های باستان‌شناسی سنتی، مستلزم بررسی‌های دستی روی زمین هستند و تأیید وجود سازه‌های باستانی، ماه‌ها و حتی سال‌ها حفاری را می‌طلبد. این فرآیند نه تنها از نظر فیزیکی بسیار طاقت‌فرسا و پرهزینه است، بلکه به دلیل وابستگی به حدس و گمان‌ درباره مکان حفاری، محدودیت‌های بسیاری دارد. با این حال، پیشرفت‌های اخیر در حوزه سنجش از دور و تحلیل داده‌ها با استفاده از هوش مصنوعی، تحول بزرگی در این زمینه ایجاد کرده است.

فناوری SAR، با عبور از موانع طبیعی مانند شن، پوشش گیاهی و یخ، انقلابی در باستان‌شناسی ایجاد کرده است. این فناوری جدید، با ارسال امواج رادیویی و دریافت بازتاب آن‌ها، تصاویری با وضوح بالا از ساختارهای مدفون زیر سطح زمین ارائه می‌دهد. به این ترتیب، باستان‌شناسان می‌توانند بدون نیاز بیل و کار دستی، به نقشه دقیقی از محوطه‌های باستانی دست یابند.

با بهره‌گیری از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، داده‌های SAR به طور دقیق مورد کاوش قرار گرفته و الگوها و ناهنجاری‌های پنهان در آن‌ها آشکار می‌شوند. این فرآیند، مناطقی را که احتمالاً میزبان تمدن‌های باستانی بوده و آثار تاریخی ارزشمندی در آن‌ها نهفته است، شناسایی می‌کند. هوش مصنوعی با یادگیری از داده‌های کشف‌های قبلی، قادر است به سرعت ویژگی‌های مهم این تمدن‌ها را تشخیص داده و محققان را در جهت کشفیات جدید یاری کند.

تمدنی ۵ هزار ساله که در زیر لایه‌های شنی دبی مدفون بوده، اکنون با کمک فناوری‌های پیشرفته از دل تاریخ بیرون آمده است. یافته‌های این کاوش توسط نقشه‌برداری هوش مصنوعی و SAR شامل سکونتگاه‌های باستانی، شبکه‌های ارتباطی گسترده و برخی سازه‌های مدفون برای تسلط بر محیط خشن صحرا می‌شوند.

آنچه این کشف را شگفت‌انگیزتر می‌کند، سرعت و دقت بالای شناسایی این مکان‌هاست. پیش از این، بدون کمک هوش مصنوعی و سنجش از دور راداری، انجام چنین کاوش‌هایی سال‌ها زمان می‌برد و حتی در بهترین شرایط، موفقیت آن به دلیل وسعت زیاد منطقه مورد بررسی، بسیار بعید بود.

یکی از محققان این پروژه می‌گوید:کاربرد هوش مصنوعی در باستان‌شناسی، مانند داشتن یک ماشین زمان است و اکنون می‌توانیم به تاریخ از زاویه‌ای کاملاً جدید نگاه کنیم، زاویه‌ای که تا پیش از این تصور آن هم دشوار بود.

این دستاورد، تغییر بزرگی در حوزه باستان‌شناسی ایجاد کرده است. دیگر نیازی به کاوش‌های طولانی و جزئی در گذشته نیست. هوش مصنوعی با سرعت و دقت بالا، این روند را متحول ساخته و درک ما از تمدن‌های باستانی را به کلی دگرگون کرده است.