درآمد ترکیه از گردشگری، از درآمد نفت ایران جلو زد؟
دولت ترکیه پیش‌بینی کرده درآمدهای حاصل از گردشگری این کشور در سال جاری میلادی به رکورد ۵۶ میلیارد دلار برسد؛ رقمی که می‌تواند از درآمدهای خالص نفتی ایران پیشی بگیرد.
موسسه آماری ترک‌استات (TurkStat) اخیرا گزارش داده که درآمد گردشگری ترکیه در بازه زمانی ماه‌های ژانویه تا مارس ۲۰۲۳ با رشد ۳۲.۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ۸.۶۹ میلیارد دلار رسیده است.
همچنین در سال ۲۰۲۲، درآمدهای گردشگری این کشور ۵۳.۴ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و به رکورد ۴۶.۳ میلیارد دلار رسید؛ زیرا اثرات همه‌گیری طولانی‌مدت کرونا از بین رفت و پیامدهای جنگ اوکراین باعث افزایش تعداد مسافران روسیه شد که این امر تا حدی به دلیل محدودیت‌های پروازی اعمال‌شده توسط کشورهای غربی به روسیه مرتبط است.
تقاضای فزاینده از سوی کشورهای اروپایی نیز از رشد ورودی‌ها به ترکیه حمایت کرد که در رأس آن‌ها آلمان و بریتانیا قرار دارند و بسیاری از روس‌ها نیز پس از جنگ اوکراین، ترکیه را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب و حتی از سرمایه‌گذاری در بخش املاک و دیگر دارایی‌ها استقبال بسیار زیادی کرده‌اند.
درآمدهای ترکیه از محل گردشگری در سال ۲۰۲۲ از بالاترین رقم قبلی یعنی ۳۸.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ گذشت. این رقم در سال ۲۰۲۱ پس از شیوع کرونا به بیش از نصف آن، یعنی ۱۴.۸ میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۰ به ۳۰.۲ میلیارد دلار رسیده بود.
ارز خارجی که گردشگری با خود به همراه دارد، بخش گردشگری را برای اقتصاد ترکیه به عنصری حیاتی تبدیل کرده است. برنامه اقتصادی جدید دولت بر تبدیل کسری بودجه به مازاد، اولویت دادن به صادرات، تولید و سرمایه‌گذاری و در عین حال مهار تورم و افزایش قیمت تمرکز دارد.
داده‌های موسسه ترک‌استات همچنین نشان می‌دهد بیش از یک‌پنجم یا ۲۰.۸ درصد از درآمد گردشگری ترکیه در سه‌ماهه نخست سال جاری توسط بازدید اتباع ترک مقیم خارج از کشور ایجاد شده است.
این مؤسسه همچین گزارش داده که ترکیه در ژانویه تا مارس ۲۰۲۳ از ۸.۲ میلیون بازدیدکننده استقبال کرده است که افزایش ۲۶.۸ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد و حدود ۲۰.۴ درصد یا ۱.۷ میلیون نفر شهروندان ترکیه بودند که در کشورهای دیگر زندگی می‌کردند.
شمار بازدیدکنندگان خارجی از ترکیه نسبت به سال گذشته آن ۸۰.۳۳ درصد افزایش یافته و به ۴۴.۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ رسیده است، که فقط کمی با رکورد ۴۵.۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ فاصله دارد. این رقم با ۲۴.۷۱ میلیون ورودی در سال ۲۰۲۱ و ۱۲.۷۳ میلیون در سال ۲۰۲۰ مقایسه شده است.
اگرچه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس براساس تداوم تحریم‌ها، پیش‌بینی کرده که درآمد حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی کشور در سال ۲۰۲۳، به حدود ۲۷/۳ میلیارد دلار برسد.
کشورهای تولیدکننده عمده فرآورده‌های نفتی در جهان، چون عربستان سعودی نیز در چند سال اخیر توجه ویژه‌ای به موضوع گردشگری داشته‌اند و با سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری در تلاش برای کاهش وابستگی‌های خود به درآمدهای نفتی هستند. البته عربستان سالانه درآمد چشمگیری از محل حج و عمره دارد.
مقام‌های عربستان سعودی قصد دارند با کمک «راهبرد گردشگری ملی» سالانه ۱۰۰ میلیون گردشگر را تا پایان این دهه به کشورشان جذب کنند. یکی دیگر از اهداف این پروژه ایجاد مشارکت ۱۰درصدی صنعت گردشگری در تولیدات ناخالص داخلی این کشور است که از نظر اقتصادی به درآمد ناشی از فروش نفت متکی است.
در ماه نوامبر سال گذشته وزیر گردشگری عربستان در جریان نشست شورای جهانی سفر و گردشگری اعلام کرد که این کشور تا سال ۲۰۳۰ فرصت‌های سرمایه‌گذاری به ارزش ۶ تریلیون دلار را در حوزه سفر و گردشگری ایجاد خواهد کرد.
مقام‌های عربستان سعودی در راستای «راهبرد گردشگری کشور»، توسعه چندین پروژه مختلف را آغاز کرده‌اند که از جمله آن‌ها به پروژه «نئوم» (NEOM) می‌توان اشاره کرد که یک کلان‌شهر با بودجه ۵۰۰ میلیارد دلار است. مقام‌های این کشور امیدوارند «نئوم» به یک قطب گردشگری جهانی تبدیل شود.
