حلقه کلیدی کریدور زنگزور؛ آیا ترکیه بازی‌گردان جدید تجارت خواهد شد؟

عصرترکیه – جمهوری آذربایجان اعلام کرده است که بخش عمده‌ای از پروژه کریدور زنگزور در خاک این کشور تکمیل شده و اکنون مانع اصلی اجرای کامل این مسیر، حدود ۴۴ کیلومتر باقی‌مانده در خاک ارمنستان و مذاکرات دیپلماتیک مربوط به آن است.

به گزارش سی ان ان ترک، در صورت پیشرفت روند صلح، انتظار می‌رود این کریدور حوالی سال ۲۰۲۶ به‌طور کامل وارد مدار عملیاتی شود؛ مسیری که با اتصال مستقیم ترکیه و آذربایجان به آسیای مرکزی، توازن ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی را به نفع آنکارا و باکو به‌صورت پایدار تقویت کرده و «کریدور میانی» را به یک مسیر راهبردی تجارت برای ترکیه تبدیل خواهد کرد.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، با اعلام اینکه بخش واقع در مرزهای آذربایجان تقریباً به پایان رسیده، تأکید کرد که پروژه از نظر فنی به مرحله‌ای حساس رسیده و چالش اصلی دیگر فنی نیست، بلکه ماهیتی دیپلماتیک دارد.

در این چارچوب، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در حوزه جاده، راه‌آهن، تونل‌ها و زیرساخت‌های لجستیکی انجام شده، اما تعیین وضعیت حقوقی، امنیتی و مدل بهره‌برداری از بخش ۴۴ کیلومتری در خاک ارمنستان همچنان در مرکز مذاکرات صلح با ایروان قرار دارد.

منابع دیپلماتیک با اشاره به تداوم میانجی‌گری‌های بین‌المللی، می‌گویند در صورت دستیابی به توافق جامع صلح، موانع عملیاتی کریدور برطرف خواهد شد و حتی امکان آغاز عبورهای محدود پیش از ۲۰۲۶ نیز وجود دارد.

کریدور زنگزور به‌عنوان پروژه‌ای تأثیرگذار بر موازنه‌های ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی ارزیابی می‌شود. هرچند رویکرد بازیگران منطقه‌ای مانند ایران و روسیه در دوره‌های مختلف متفاوت بوده، اما کارشناسان معتقدند با فعال شدن این مسیر، خط ترکیه–آذربایجان به‌طور مستقیم به آسیای مرکزی متصل می‌شود و این امر وزن اقتصادی و سیاسی دو کشور را به‌صورت ماندگار افزایش می‌دهد.

در شرایطی که به‌دلیل جنگ روسیه و اوکراین مسیرهای شمالی کارایی خود را از دست داده و مسیرهای عبوری از ایران نیز با محدودیت‌هایی روبه‌رو شده‌اند، کریدور میانی برای ترکیه یک گزینه راهبردی و جایگزین محسوب می‌شود و نقش این کشور را به‌عنوان مرکز ترانزیت تجارت آسیا–اروپا تقویت می‌کند.

در همین راستا، رئیس اتحادیه بین‌المللی بازرگانان ترکیه اعلام کرد کریدور زنگزور در دوره جدید به یکی از محورهای اصلی زنجیره تأمین جهانی تبدیل شده و ترکیه و آذربایجان دو ستون اصلی این مسیر مشترک هستند. او با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های گسترده آذربایجان در زیرساخت‌های پس از جنگ قره‌باغ، از تقویت ارتباطات از طریق دریای خزر تا قزاقستان و چین، منطقه آزاد ائلت در باکو، بنادر، فرودگاه‌ها و پروژه‌های صنعتی به‌عنوان اجزای مکمل این مسیر یاد کرد.

با تکمیل کریدور زنگزور، یکی از مهم‌ترین حلقه‌های کریدور میانی از ترکیه تا آسیای مرکزی و اروپا عملیاتی خواهد شد؛ تحولی که به‌گفته تحلیلگران، می‌تواند فصل تازه‌ای را در تجارت منطقه‌ای و موازنه‌های ژئوپلیتیکی آغاز کند.