حزب جمهوری خواه خلق؛ میراث یکصد ساله آتاتورک

عصر ترکیه – مهم ترین حزب مخالف دولت رجب طیب اردوغان، “حزب جمهوری خواه خلق ترکیه” (Cumhuriyet Halk Partisi) است که به اختصار CHP خوانده می شود. (تلفط ترکی مخفف این حزب می شود: “ج ح پ” چون در الفبای ترکی، حرف C ، ج خوانده می شود.)

“حزب جمهوری خواه خلق ترکیه” قدیمی‌ترین حزب سیاسی ترکیه است. این حزب را “مصطفی کمال آتاتورک” بنیانگذار جمهوری ترکیه در 9 سپتامبر 1923 تأسیس کرده است و از این رو، قدیمی ترین حزب جمهوری ترکیه به شمار می رود.

CHP مهم‌ترین حزب “چپ میانه” ترکیه است با رویکردهای “کمالیستی، ملی‌گرایانه، سوسیال دمکرات و لائیک”.

حزب جمهوری خواه خلق در حال حاضر مهم ترین رقیب حزب حاکم (عدالت و توسعه) است.

رهبری حزب جمهوری خواه خلق را “کمال کلیچدار اوغلو” برعهده دارد. او هفتمین رهبر این حزب قدیمی است.

قبل از او “دنیز بایکال” رهبر حزب بود تا این که در سال ۲۰۱۰ و پس از یک رسوایی جنسی از رهبری حزب خود استعفا داد و کلیچدار اوغلو به جای وی در رأس حزب قرار گرفت.

اجداد کلیچدار اوغلو در خراسان ایران می زیسته اند و به ترکیه مهاجرت کرده اند. او از جامعه علویان ترکیه است و سیاستمداری لائیک به شمار می رود.

او مهم ترین دغدغه اردوغان در عرصه سیاست است که هر چند ممکن است خودش رأساً کاندیدا نشود ولی غلبه بر کاندیدای تحت حمایت اش کار چندان راحتی نخواهد بود، به ویژه آن که این سیاستمدار کارکشته، مغز متفکر ائتلاف 6 حزب مخالف اردوغان است که می خواهند در انتخابات پیش رو، با یک نامزد واحد به جنگ اردوغان نامدار بروند.

آنچه برای حزب حاکم نگران کننده تر است این که در انتخابات شهرداری ها، نیروهای کلیچدار اوغلو توانستند در سه شهر آنکارا، استانبول و آدانا، بر اردوغانی ها برنده شوند و کلید این سه قلعه را از حزب عدالت و توسعه پس بگیرند. آنها به تکرار این پیروزی در سطح ملی امیدوارند.

وقتی اکرم امام اوغلو از حزب جمهوری خواه خلق برنده انتخابات شهرداری ها در استانبول شد و بعد از ربع قرن، دست حزب عدالت و توسعه را از این کلانشهر کوتاه کرد، همه یاد جمله معروف اردوغان افتادند که گفته بود: هر که استانبول را ببرد، کشور را برده است.

خود اردوغان نیز قبل از رسیدن به دولت، شهردار استانبول بود.

بعد از پیروزی امام اوغلو، دولت کوشید انتخابات را باطل کرد اما امام اوغلو در انتخابات جدید هم برنده شد. او پس از پیروزی، کسانی که انتخابات را باطل کرده بودند را “احمق” نامید. این توهین کار او را به دادگاه کشاند و اینک در آستانه انتخابات، خبر رسیده که دادگاه این کاندیدای بالقوه را به 2 سال و 7 ماه حبس و نیز محرومیت از فعالیت سیاسی محکوم کرده است، حکمی که در مرحله تجدید نظر است و اگر تایید شود، می توان گفت پرونده انتخاباتی یکی از اصلی ترین رقبای اردوغان بسته می شود و البته شانس خود کلیچدار اوغلو به عنوان رهبر حزب برای نامزدی بالا می رود.

البته طبق توافق 6 حزب مخالف، تنها یک نفر از این 6 حزب کاندیدا خواهد شد و لذا مشخص نیست آیا این فرد کلیچدار اوغلوست یا شخصی دیگر. در واقع احزاب مخالف، سیاست “کتمان استراتژیک” را پیشه کرده اند و تا دقیقه 90 نمی خواهند مهره اصلی خود را لو دهند. آنها احتمالاً از تکرار سناریوی امام اوغلو برای نامزد جدیدشان نکران هستند.

حزب جمهوری خواه خلق، منتقد جدی سیاست مهاجرپذیری دولت حاکم است و وعده داده است در صورت پیروزی در انتخابات، دستکم به مدت 5 سال فروش خانه به خارجی ها را ممنوع خواهد کرد.

او همچنین گفته است که با دولت دمشق مصالحه خواهد کرد و طی دو سال آوارگان سوری را به کشورشان باز می گرداند. به گفته وی 3 میلیون و 600 هزار آواره سوری، منشأ مشکلات زیادی برای ترکیه شده اند.

برگزاری رفراندوم برای تغییر نظام سیاسی از “ریاستی” به “پارلمانی” هم از دیگر برنامه های احزاب مخالف دولت است.

کلیچدار اوغلو همچنین برای همراه کردن بخش پرشمار مذهبی جامعه که نگران اعمال مجدد محدودیت حجاب در ترکیه هستند گفته است که به حق انتخاب زنان در نوع پوشش احترام می گذارد و ممنوعیت حجاب را به ترکیه باز نمی گرداند؛ وعده ای که متدینان ترکیه به دیده تردید بدان می نگرند.