باورهای غلط درباره سوختگی

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد به برخی اقدامات غلط در مصدومیت ناشی از سوختگی اشاره کرد و گفت: در زمان حادثه به‌ویژه در سوختگی‌های درجه دو و بالاتر اقدام اولیه رساندن مصدوم به مرکز درمانی است.

با اعلام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، حسن‌ بیگی روز شنبه با اشاره به پرهیز از انجام رفتارهای غلط در بروز سوختگی، افزود: اگر پوستتان دچار سوختگی و در ادامه تاول زدگی شد، به هیچ عنوان اقدام به قیچی و یا ترکاندن تاول نکنید، تاول‌های ناشی از سوختگی‌های شدید تنها در مراکز درمانی و با تیغ‌های مخصوص تخلیه می‌شود.

وی با بیان اینکه استفاده از یخ، خمیردندان، روغن‌مایع و سیب زمینی یا هر درمان خودسرانه ممنوع است، اظهار داشت: در سوختگی‌های سطحی در گام اول، محل سوختگی را با آب ولرم شست‌و شو دهید و سپس از پمادهای ضد سوختگی معتبر استفاده کنید.

بیگی توضیح داد: سوختگی جراحت پوستی یا غشای مخاطی است که در اثر سرما یا گرمای بیش از حد، جریان‌های الکتریکی یا برخورد با مواد شیمیایی رخ می‌دهد. غشای مخاطی شامل دهان، التهاب ملتحمه و مجاری راه‌های هوای است.

این کارشناس ارشد پرستاری تصریح کرد: اگر از ساختار پوست و میزان آسیب در زمان سوختگی آگاهی داشته باشید می‌توانید از آسیب‌های جدی به پوست بکاهید. سوختگی‌ها چهار درجه دارند؛ منظور از سوختگی درجه یک، سوختگی است که به لایه خارجی پوست آسیب ‌وارد می‌کند، در این درجه از سوختگی پوست قرمز، التهاب مختصر و همراه با درد است و مراحل بهبود در این موارد در هفت روز حاصل می‌شود.

وی با بیان اینکه سوختگی درجه‌دو به لحاظ بافت آسیب دیده عمیق‌تر از سوختگی درجه یک است، تاکید کرد: زمانی‌که لایه خارجی پوست و قسمتی از لایه میانی دچار آسیب شده باشد، پوست حالتی برافروخته دارد و سطح پوست کاملا مرطوب است، تمامیت پوست از بین رفته و تاول در این موارد مشاهده می‌شود ضمن اینکه بیمار درد بسیار زیادی را تجربه می‌کند.

بیگی با اشاره به اینکه درمان سوختگی درجه دو معمولا ۲۱ روز زمان می‌برد، ادامه داد: سوختگی درجه سه هم زمانی رخ می‌دهد که همه لایه پوست از لایه سطحی و لایه میانی از بین می‌رود و پوست حالت چرمی به‌خود می‌گیرد و به رنگ سفید، نقره‌ای یا قرمز تیره تغییر رنگ می‌دهد؛ در این حالت به این دلیل که بخشی از پایانه‌های عصبی پوست از بین رفته فرد معمولا دردی را احساس نمی‌کند.

به گفته وی، درمان سوختگی درجه سه، زمانبر است و به درمان‌های طولانی یا حتی عمل جراحی نیاز دارد و در صورت سوختگی درجه چهار به مراحل مختلف جراحی پلاستیک، ترمیمی و زیبایی نیاز است و در بسیاری از موارد انجام پیوند پوست و بافت ضرورت دارد.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد به اقدامات اولیه در مواجه با سوختگی‌ها اشاره کرد و افزود: در ساعات اولیه بروز سوختگی متوقف کردن روند سوختگی(مثل خاموش کردن آتش و یا قطع روند جریان الکتریکی)، خنک کردن پوست، جدا کردن لباس و زیورآلات از بدن و درنهایت انتقال مصدوم به مراکز درمانی چهار اقدام ضروری و مهم در سوختگی‌هاست.

وی هشدار داد: برای متوقف کردن روند سوختگی در مواردی که سوختگی به وسیله جریان الکتریکی رخ داده است، اولین اقدام قطع جریان برق است؛ بنابراین تا زمانی که از قطع جریان برق اطمینان ندارید به هیچ عنوان با فرد تماس مستقیم نداشته باشید.

بیگی ادامه داد: در سوختگی‌های الکتریکی باید با کمک عایق، اجسامی که باعث سوختگی شده‌اند را از مصدوم جدا کنید. در گام دوم نیز از نظر قلبی بیمار را بررسی کنید و چنانچه فرد دچار ایست قلبی شده است حتما باید در همان محل حادثه احیای اولیه را انجام دهید و سریعا فرد را به مراکز درمانی مجهز برسانید.

وی ادامه داد: در سوختگی‌ها با مواد شیمایی باید در گام اول روند سوختگی را متوقف کرد و مواد شیمیایی که روی بدن و لباس ریخته شده را جدا کنید. اگر مواد شیمیایی روی لباس مصدوم ریخت، هرگز لباس را از تن فرد آسیب دیده جدا نکنید چرا که ممکن است به سر و صورت فرد نیز آسیب برساند، در این موارد با یک قیچی و یا شی تیز لباس را پاره کرده و از تن خارج کنید، سپس با آب فراوان به مدت حداقل ۲۰ دقیقه با آب معمولی و پرفشار پوست فرد را شست وشو دهید.

بیگی درباره مواد سوزانده پودری نیز گفت: در مرحله اول، ماده سوزاننده پودری را از روی لباس و یا سطح پاک کنید و سپس سطح آسیب دیده را با آب فراوان با دمای حداقل ۱۵ درجه سانتی‌گراد شست وشو دهید.

وی تصریح کرد: در مواردی که اگر فقط یک چشم آسیب دیده باشد، شست‌ و شو باید به سمت خارج باشد تا چشم سالم آسیب نبیند و در ادامه مصدوم با روشی ایمن به مرکز درمانی مجهز منتقل شود. فردی‌که لباس و بدن او دچار سوختگی شده باشد اگر در حال دویدن یا راه رفتن بود، فورا او را متوقف کنید و روی زمین بخابانید، از غلتاندن مصدوم بر زمین جلوگیری کنید، چرا که غلتاندن باعث می شود که قسمت‌های سالم پوست هم آسیب ببیند.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد به مواردی‌که در سوختگی‌ها استفاده از آب ممنوعیت دارد اشاره کرد و گفت: در سه وضعیت در سوختگی‌ها استفاده از آب ممنوع است، در مواردی‌که آسیب‌ در سطح وسیع به پوست وارد شده، مواردی‌که بدن مصدوم به شدت دچار کاهش درجه دما شده و خنک کردن بدن باعث وخیم‌تر شدن شرایط می‌شود و در شرایطی‌که سوختگی به سایر اعضا و جوارح فرد آسیب رسانده مثلا در حوادث رانندگی که فرد دچار سانحه و همزمان سوختگی شده وممکن است شکستگی باز داشته باشد مجاز به خنک کردن پوست با آب نیستیم.

وی درباره سوختگی و آتش سوزی با بنزین نیز هشدار داد: در مرحله اول مهار آتش به هیچ عنوان آب را مستقیم روی موضع نریزید چرا که می‌تواند باعث شعله‌ورتر شود، در این موارد باید مصدوم را در پتوی خیس کاملا محصور کنید(مراقب باشید در حین این عمل سرو صورت مصدوم و راههای تنفسی او باز باشد) و بعد از مهار کامل آتش برای خنک کردن پوست مصدوم از آب استفاده کنید.

بیگی با اشاره به این‌که در زمان سوختگی فرد سانحه دیده را حتما روی زمین بخوابانید، اظهار داشت: اکسیژن در سطح زمین کمتر است و این موضوع باعث می شود آتش زودتر فروکش کند.

وی اظهار داشت: به طور خودسرانه از پماد استفاده نکنید و تنها با پوشاندن محل سوختگی با کمک حوله و پارچه‌های خنک که مرتب هم باید تعویض شود تا انتقال مصدوم به مرکز درمانی مجهز از آسیب‌های بیشتر بکاهید.