اسباب‌بازی‌های لیزری شاید تا همین حالا آنقدر مهم نبودند که اکنون با منتشر شدن خبر از دست رفتن بینایی چشم یک نفر در فضای مجازی، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
به گزارش همشهری آنلاین ، پنجشنبه گذشته یک نفر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت؛ به دلیل نگاه کردن داخل لیزر دچار سوختگی شبیکه و از دست دادن بینایی شده است. اتفاقی که با واکنش‌های زیادی هم مواجه شد، اما حقیقت ماجرا یک هشدار بود، برای نشان دادن خطرات یک وسیله کاملا معمولی که حتی در اختیار کودکان هم هست.
سوال مهم هم این که اگر لیزرها تا این میزان آسیب‌زا هستند، چطور به همین راحتی در دسترس کودکان قرار دارند یا از سطح بازار و اسباب‌بازی فروشی‌ها جمع‌آوری نمی‌شوند؟
نکته‌ای که دکتر محمود جباروند، رئیس انجمن چشم پزشکی ایران هم به آن اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: «چنین وسایلی به عنوان اسباب‌بازی نباید به راحتی در اختیار کودکان قرار بگیرد چون به طور حتم آسیب‌هایی خواهند داشت.»
نه به لیزر برای کودکان
جباروند در پاسخ به این سوال که آسیب ناشی از نگاه کردن مستقیم به لیزر که برای یک فرد با سوختگی شبکیه همراه شده، تا چه میزان غیرقابل جبران است، بیان می‌کند: «چشم انسان به نور لیزر بسیار حساس است و حتی لیزرهای با قدرت پایین می‌توانند باعث آسیب‌های جدی شوند. نگاه مستقیم به لیزر برای کسی که تحریک شود و نگاه کند، باعث سوختن شبکه مرکزی یا ماکولا می‌شود و بسیار آسیب‌زا و غیرقابل برگشت و حتی منجر به نابینایی است. این اتفاق دقیقا شبیه نگاه به خورشید در زمان کسوف است که باعث سوختگی ناحیه ماکولا می‌شود.»
رئیس انجمن چشم پزشکی ایران در پاسخ به این سوال که اگر این وسیله تا این میزان خطرناک است، چرا به راحتی حتی در اختیار کودکان هم قرار می‌گیرد، عنوان می‌کند: «این اقدام اشتباهی است و به هیچ عنوان نباید کودکان این وسایل را در اختیار داشته باشند. حتی فروش این وسایل به عنوان اسباب‌بازی هم اقدام خطرناکی است و خانواده نباید آن را برای کودکانشان خریداری کنند.»
او این توضیح را هم می‌دهد که چراغ‌قوه‌ها هم ممکن است باعث تحریک و آزار شبکیه شوند، اما به طور کلی مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما وسایلی که حاوی نورهای لیزری هستند، قدرت نفوذ بیشتری دارند و می‌توانند چشم را دچار سوختگی کنند که غیرقابل درمان هم هست.
خطرات اسباب‌بازی لیزردار
نه تنها آسیب به چشمان خود کودک که در اختیار قرار دادن این وسیله به عنوان اسباب‌بازی به کودکان خطرات دیگری هم دارد، از جمله استفاده نادرست.
کودکان ممکن است این دستگاه‌ها را به سمت چشمان دیگران یا حیوانات نشانه بگیرند که می‌تواند باعث آسیب‌های جدی شود. مطالعات نشان می‌دهد که آسیب نور لیزر بسته به شدت و مدت زمان تابش نور می‌تواند متفاوت باشد.
برای مثال، یک لیزر با توان ۵ میلی‌وات، که ممکن است بی‌ضرر به نظر بیاید، می‌تواند در عرض چند ثانیه باعث آسیب به شبکیه شود. این مسئله به خصوص زمانی که نور لیزر مستقیماً به چشم تابیده شود، بیشتر است. نه تنها نگاه مستقیم که حتی قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض نور لیزر هم می‌تواند باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر به بافت‌های چشم شود. حتی لیزرهای اسباب‌بازی با توان پایین (کلاس I و II) که ایمن در نظر گرفته می‌شوند هم نباید به طور مستقیم به چشم تابانده شوند و این موضوع باید به کودکان آموزش داده شود.
۵ توصیه مهم
اداره غذا و دارو (FDA) در آمریکا هم درباره لیزرها چند توصیه دارد:
۱. برای فرزندانتان نشانگر لیزری نخرید
۲. کلاس II بخرید
۳. رنگ قرمز و نارنجی را خریداری کنید
۴. توان لیزر را از عدد نوشته شده روی آن بیشتر در نظر بگیرید
۵. لیزر را به چشم نتابانید، حتی برای یک ثانیه!
این اسباب‌بازی‌ها خطرناکند
نه تنها اسباب‌بازی‌های دارای لیزر که کودکان با سایر وسایل غیراستاندارد هم در معرض آسیب چشمی قرار دارند که برخی از آنها در ادامه آمده است.
اسباب‌بازی پرتابه: اسباب‌بازی‌هایی که پرتابه‌هایی شلیک می‌کنند مانند پرتابگر موشک، تفنگ اسباب‌بازی یا تیر و کمان می‌توانند صدمات مختلفی از جمله به چشم‌ها وارد نمایند. اگر ضربه وارد شده به چشم از فاصله نزدیک باشد می‌تواند باعث تشدید آسیب شود.
اسباب‌بازی‌های تیز: اسباب‌بازی‌هایی با لبه‌های تیز، چوب یا قطعات نوک تیز (مانند دارت یا مجموعه‌های ساختمانی) و حتی شمشیرهای پلاستیکی در صورت تماس با چشم می‌توانند منجر به ساییدگی یا سوراخ شدن قرنیه شوند.
اسباب‌بازی‌های پرسرعت: هلیکوپترهای کنترل از راه دور، هواپیماهای بدون سرنشین یا خودروهای دارای قطعات متحرک سریع می توانند به کودکان، به ویژه به صورت، ضربه بزنند و باعث آسیب احتمالی چشم شوند.
اسباب‌بازی‌های مبتنی بر مواد شیمیایی: اسباب‌بازی‌هایی مانند مجموعه‌های شیمی یا کیت‌های علمی DIY می‌توانند حاوی مواد شیمیایی باشند که در صورت تماس با چشم ممکن است باعث سوختگی یا تحریک شوند.
اسباب‌بازی‌های با نور روشن: چراغ‌های چشمک‌زن در برخی اسباب‌بازی‌ها می‌تواند چشم‌ها را تحت فشار قرار دهد و در موارد نادر باعث تشنج در کودکان حساس به نور شود.
ذره‌بین: ذره‌بین هم در حین آموزش می‌تواند نور خورشید را متمرکز کند و باعث سوختگی شود که در صورت استفاده نادرست ممکن است به چشم آسیب برساند.
آگاه باشید
در مجموع احتمال آسیب در کودکان وجود دارد و بهتر است والدین کمک‌های اولیه اولیه برای آسیب‌های چشمی را بیاموزند و بدانند که در صورت تصادف چگونه واکنش نشان دهید. از جمله که چشم آسیب دیده را مالش یا فشار ندهید، در صورت وجود مواد شیمیایی چشم را با آب تمیز بشویید و برای صدمات شدید فورا کودک به متخصص رسانده شود.
علاوه بر اسباب‌بازی‌ها، کودکان ممکن است در معرض سایر آسیب‌های چشمی هم قرار داشته باشند. از جمله لمس چشم‌ها با دست‌های آلوده یا فشار بیش از حد چشم‌ها بر اثر مالیدن. همچنین وابستگی به تلفن‌های هوشمند هم در کودکان رو به افزایش است و عوارضی از جمله نزدیک‌بینی و خشکی چشم را برای آنها به همراه خواهد داشت. به همین دلیل توجه به سلامت چشم‌ها در کودکان برای حفظ بینایی هر چه بهتر آنها با توجه به این نکات اهمیت دارد.
