چرا کیسه صفرا را بر می‌دارند؟ مراقبت‌های بعد از آن چگونه است؟

کیسه صفرا وظیفه جمع آوری مایعات بدن و ذخیره آن را دارد و همچنین به هضم غذا نیز کمک می کند و برای برداشتن کیسه صفرا از جراحی لاپاروسکوپی استفاده می کنند.

کیسه صفرا یک اندام کوچک در بالای میان تنه است منظور از میان تنه همان شکم است. در مورد وظایف و کار کیسه صفرا در بدن باید گفت کیسه صفرا تمام مایعات بدن را جمع آوری کرده و آن ها را ذخیره می کند و به هضم غذا نیز کمک می کند. مواد غذایی سفت و سخت گاهی اوقات می توانند به سنگ هایی در بدن تبدیل شوند که این وضعیت برای افراد زیادی اتفاق می افتد.

اگر این سنگ های صفرایی باعث ایجاد مشکلی در سلامتی شما شود ، پزشکان اقدام به جراحی می کنند و کیسه صفرا را در می آورند ، مثلا اگر مدت زمان زیادی با درد کیسه صفرا مواجه شوید و یا این ارگان به درستی کار نکند ، به احتمال زیاد نیاز به جراحی پیدا می کنید. پزشکان در گذشته یک برش عمیق را در شکم برای برداشتن کیسه صفرا ایجاد می کردند که به این نوع جراحی، جراحی باز می گفتند. امروزه پزشکان قادر هستند که این جراحی را با دستگاه ها و تجهیزات کوچک و برش های ریز انجام دهند که به این جراحی لاپاروسکوپی می گویند که علت این نام گذاری نام دستگاه اصلی آن می باشد که لاپاروسکوپ نام دارد و این جراحی معمولا عمق کمی دارد.

چه چیزهایی باعث ایجاد مشکل در کیسه صفرا می شود ؟
سنگ های صفرا معمولا اصلی ترین مشکل کیسه صفرا می باشند که این سنگ های کوچک می تواند در گوارش فرد مشکل ایجاد کند.
اگر شرایط زیر را داشته باشید ، بیش از بقیه مستعد سنگ صفرا هستید:

کاهش وزن شدید داشته باشید.
خانم باشید.
اضافه وزن داشته باشید.
بالای ۴۰ سال سن داشته باشید.
دچار افزایش میزان چربی صفرا باشید
ناشتا بودن طولانی مدت عامل مهم دیگری است
سنگ صفرا می تواند ارثی نیز باشد و پزشکان هنوز راه مشخصی را برای جلوگیری از ایجاد آن بیان نکرده اند.

علت برداشتن کیسه صفرا
همانگونه که در بخش سلامت نمناک عنوان کرده ایم ترشحات صفراوی در واقع مجموعه ای از چربی ها، املاح صفراوی و بعضی مواد زاید دفعی کبد است که چنانچه شرایط نامساعدی اتفاق بیفتد در مسیر عبور صفرا که همان مجاری صفراوی است موادی که به طور عمده از جنس چربی متراکم و همراه با املاح می باشند رسوب کرده و منجر به ایجاد سنگ صفراوی می شود و همین این سنگ ها می توانند منجربه انسداد مجاری صفراوی و در نهایت التهاب کیسه صفرا شوند که درمان این مشکل برداشتن کیسه صفرا است.

این علائم شامل موارد زیر می باشند:
درد شدید در شکم
حالت تهوع و استفراغ
هضم نشدن مواد غذایی در بدن
تب
پوست زرد یا یرقان که در آن پوست و چشم ها زرد می شوند . یرقان معمولا زمانی ایجاد می شود که سنگ ها تونل صفرا را مسدود کرده باشند.

پزشکان چگونه مشکلات صفرا را تشخیص می دهند ؟

پزشکان معمولا از آزمایش فراصوت و یا همان سونوگرافی استفاده می کنند که این آزمایش می تواند با امواج صوتی داخل بدن را به خوبی نشان دهد . در طول این آزمایش کاملا بیدار و هوشیار هستید و هیچ آسیبی به شما نمی رسد .

در صورت نیاز به آزمایش های بیشتر از سی.تی اسکن یا تستی به نام اسکن HIDA استفاده می کنند. اسکن HIDA از طریق تزریق ماده ای رنگی به بدن انجام می شود که مشکلات کیسه صفرا را به وضوح نشان می دهد .

پزشکان چگونه مشکلات کیسه صفرا را درمان می کنند ؟
در آوردن کیسه صفرا معمولا بهترین راه برای از بین بردن مشکلات آن می باشد . ممکن است که از شما بخواهند برای مدتی رژیم غذایی تان را تغییر دهید ، مثلا مصرف کمتر چربی کمک کننده است اما کم تر پیش می آید که این سنگ ها خود بخود از بین بروند .

ممکن است که در مورد دستگاه های سنگ شکن کیسه صفرا شنیده باشید که قادر به ذوب کردن آن ها است که متاسفانه این دستگاه ها هنوز به مرحله مناسبی برای اجرا نرسیده اند.

فواید جراحی لاپاروسوکوپی کیسه صفرا چیست ؟
برش کوچک تر برش های بیشتر اما کوچک تر که هر کدام کمتر از ۲و نیم سانت طول دارند اما در عمل جراحی باز این برش ۱۲ تا ۱۷ سانتی متر می باشد.
درد کمتر بعد از جراحی
ریکاوری سریع تر :می توانید به راحتی چند روز بعد از جراحی به منزل بروید و به سرعت به روتین فعالیت های روزانه خود برگردید .

برخی سوالات رایج در مورد جراحی لاپاروسوکوپی کیسه صفرا

آیا خارج کردن و برداشتن کیسه صفرا گزینه مناسبی می باشد ؟
معمولا این جراحی انتخاب خوبی است زیرا رایج ترین نوع جراحی برای برطرف کردن مشکلات کیسه صفرا است . اگر شرایط زیر را دارید ، بهتر است که جراحی کیسه صفرا را انجام ندهید :

مشکلات کیسه صفرای شما شدید است
قبلا در بالای شکم خود جراحی داشته اید
در هر صورت نظر نهایی با پزشک متخصص است.

چگونه باید برای جراحی لاپاروسکوپی خارج کردن کیسه صفرا آماده شد ؟
از قبل باید آزمایشات را به طور کامل انجام داده باشید و همچنین به تست ها و آزمایش هایی نیاز دارید تا مطمئن شوید که کاملا سالم هستید .

جراح از قبل در مورد خطرات و فواید این جراحی با شما صحبت می کند و سپس از شما مشورت می گیرد که آیا خودتان راضی به انجام آن هستید یا خیر . در مطب جراح به شما توضیح می دهند که چگونه قبل از این جراحی آماده شوید . کارهای مشابهی قبل از لاپاروسکوپی کیسه صفرا وجود دارد که در این قسمت به آن ها اشاره خواهیم کرد :

دوش گرفتن شب قبل از جراحی و یا صبح روز جراحی :ممکن است که پزشک از شما بخواهد از صابون آنتی بیوتیک استفاده کنید. بهتر است که ناحیه شکم خود را شیو نکنید.

نخوردن و ننوشیدن قبل از جراحی از زمانی که پزشک دستور بدهد.

صبح روز جراحی به شما اطلاع داده می شود که مجاز به مصرف چه داروهایی هستید و داروهای مورد نیاز را به شما می دهند . بهتر است که آب کمی همراه با آن بخورید .

ممکن است که از شما درخواست شود تا داروهای خاصی را قبل از جراحی مصرف نکنید که معمولا داروهای رقیق کننده خون ، مکمل ها و داروهای تاثیرگزار روی سیستم ایمنی جزء این دسته از داروها هستند.

همچنین به شخصی نیاز دارید که شما را تا بیمارستان ببرد و شب بعد از جراحی را کنار شما بماند . از پزشک بپرسید که چه مقدار به کمک دیگران نیاز دارید .

جراحی برداشتن کیسه صفرا به روش لاپاروسکوپیک چگونه انجام می شود ؟
در پاسخ به سوال برخی از شما کاربران از بخش سلامت نمناک باید بگوییم که بیهوشی عمومی برای این جراحی کافی است . یعنی این که در طول جراحی به طور کامل خواب هستید و زمانی که جراحی تمام می شود ، قسمت برش ها بخیه زده می شوند و یا ممکن است که از چسب استفاده شود .

زمانی که در بیهوشی به سر می برید ، پزشک یک برش در نزدیکی ناف ایجاد می کند و دستگاه کوچکی را داخل این قسمت می کند . این دستگاه داخل شکم را با گاز پر می کند و در نتیجه فضا برای جراحی باز می شود و سپس یک دوربین کوچک جراحی را وارد این قسمت می کند . این دوربین داخل بدن و کیسه صفرا را روی مانیتور در اتاق جراحی نشان می دهد و سپس دستگاه ها و تجهیزات بیشتر با دقت به صفحه نمایشگر وارد این منفذ می شوند و در نهایت اتصال کیسه صفرا از شکم شما قطع می شود . این جراحی به سه الی چهار برش کوچک نیاز دارد که برای بعضی از افراد این برش ها بیشتر است .

ممکن است که پزشک شما از ربات جراحی استفاده کند . ربات نیز دقیقا همین کار را انجام می دهد و فرق آن این است که پزشک مجبور نیست برای وارد کردن این دستگاه ها از دست خود کار بکشد . به این جراحی، روبوتیک می گویند .

بعضی از انواع این جراحی ها با کمک اشعه ایکس انجام می شود که کار اشعه ایکس پیدا کردن سنگ های صفرا است و در صورت دارا بودن سنگ کیسه صفرا ، پروسه خارج کردن آن ها و یا خود کیسه صفرا انجام می شود .

بسیار مهم است که در مورد دانش و اگاهی و تجربه پزشک اطمینان داشته باشید .

اگر نتوانیم برداشتن کیسه صفرا را به روش لاپاروسکوپی انجام دهیم، چه ؟
بعضی از افراد نمی توانند این روش را به انجام برسانند . در این موارد بهتر است که از جراحی باز استفاده کنید . علت های تغییر روش جراحی می تواند موارد زیر را شامل شود :

آسیب دیدگی کیسه صفرای شما بالاست و زخم و التهابات زیادی در آن وجود دارد .
یک بافت زخم درون شکم شما در مرحله اول جراحی ایجاد شده است .
چاق هستید و اضافه وزن بالایی دارید .
جراح نتواند داخل بدن را با لاروسکوپ به خوبی مشاهده کند .
در طول جراحی با مشکلات خونریزی مواجه هستید .

سختی های ممکن بعد از جراحی لاپاروسکوپی کیسه صفرا چیست ؟
ممکن است که بتوانید در عرض یک هفته به فعالیت های روزانه و معمولی خود برگردید . این سختی ها معمولا برای بعضی از افراد بعد از جراحی به وجود می آیند اما بعضی از آن ها هیچ سختی را متحمل نمی شوند .

این سختی ها که اغلب کم اتفاق می افتد شامل خونریزی ، عفونت در محل جراحی ، فتق ، لخته شدن خون و مشکلات قلبی می باشد که فتق معمولا در بالای روده رخ می دهد .

همچنین ممکن است که در حین جراحی به روده بزرگ و یا روده کوچک شما آسیب وارد شود که در این شرایط به یک جراحی دیگر نیاز پیدا می کنید که بسیار نادر است .

ممکن است که فرد با مشکلات زیر نیز بعد از جراحی مواجه شود :

سختی در هضم چربی ها
ممکن است که بدن شما بعد از جراحی در هضم چربی ها ناتوان شود که علت آن هم داروهای مصرفی بعد از جراحی است که روند این مشکل مدت زمان زیادی طول نمی کشد .

اسهال و نفخ
هضم نشدن غذاها می تواند منجر به اسهال و نفخ شود که اغلب به دلیل وجود و انباشته شدن چربی و فیبر در بدن است .

یبوست
درست است که برداشتن کیسه صفرا باید عاملی برای کاهش یبوست باشد اما خود مقوله جراحی و بیهوشی می تواند منجر به یبوست کوتاه مدت شود . کم آبی نیز این یبوست را شدت می دهد .

آسیب دیدگی روده
این مورد بسیار نادر است اما غیر ممکن نیست . علت آن هم معمولا به انقباضات شکمی مربوط می شود . دل درد و دل پیچه بعد از جراحی طبیعی هستند اما اگر تا چند روز ادامه داشتن و بهتر نشدن ، حتما با پزشک صحبت کنید .

بعد از جراحی چه انتظاری می توان داشت ؟
به احتمال زیاد فقط یک شب در بیمارستان بمانید و فردای روز جراحی به خانه برگردید و همچنین می توانید قبل از مرخص شدن نیز مایعات مصرف کنید .

درد بعد از جراحی
معمولا بعد از هر جراحی دچار درد می شوید . درد در محل برش و شکم کاملا طبیعی است و همچنین ممکن است در شانه های خود نیز احساس درد داشته باشید و علت آن هم وارد شدن هوا به داخل شکم در طول جراحی است . درد شانه نیز معمولا بعد از ۲۴ الی ۴۸ ساعت برطرف می شود .

بهتر است که برای از بین بردن دردها از دارو استفاده کنید ، مگر این که پزشکتان آن را منع کرده باشد . استامینوفن و ایبوپروفن معمولا داروهای مناسب در چنین شرایطی هستند .

ممکن است که بعد از جراحی حالت تهوع داشته باشید و بالا بیاورید که در عرض یک الی دو روز بهبود پیدا می کنید که در این مورد حتما با پزشک خود صحبت کنید .

فعالیت ها
باید هرچقدر که بدنتان اجازه می دهد فعال باشید ، نه بیشتر . پزشکان پیاده روی را توصیه می کنند . همچنین می توانید بعد از جراحی از پله ها بالا و پایین بروید و روز بعد نیز می توانید باندها را باز کنید و دوش بگیرید و اگر پیشرفتی در بهبودی حالتان تا یک هفته بعد از جراحی احساس نکردید ، با پزشک تماس بگیرید .

یک هفته بعد از جراحی نیز می توانید با اجازه پزشک به محل کارتان برگردید و همچنین ۲۴ ساعت بعد اجازه رانندگی کردن دارید اما اگر جراحی باز انجام داده باشید و برش ایجاد شده در شکمتان خیلی بزرگ باشد ، کمی محدودیت ها بیشتر است . معمولا زمان برگشتن به روتین معمولی بعد از جراحی باز بین ۴ الی ۶ هفته می باشد .

چه مدت بعد از جراحی ، مجددا به پزشک مراجعه کنیم ؟

۲ الی ۳ هفته بعد از جراحی برای معاینه به پزشک مراجعه کنید .

چه زمانی با پزشک تماس بگیریم ؟
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:

تب بالای ۱۰۱ درجه فارنهایت یا ۳۸.۵ درجه سانتیگراد
درد شدید و ورم در ناحیه شکم
پوست زرد یا یرقان
احساس مریضی و درد در ناحیه شکم و حالت تهوع و استفراغ شدید
ناتوانی در خوردن و آشامیدن
خونریزی و ترشح در قسمت برش جراحی یا قرمزی در این محل.
برطرف نشدن درد حتی با مصرف دارو
مشکلات تنفسی و یا سرفه ای که بهبود نمی یابد.

سنگ های کیسه صفرا می توانند یک عدد و بسیار ریز باشند . در بعضی از مواقع این سنگ ها چند تا و بزرگ هستند . در هر صورت فرقی ندارد که تعداد و سایز این سنگ ها چقدر است و هر چقدر کم و خفیف هم می تواند فرد را به مرحله جراحی بکشاند زیرا اگر اقدام به برداشتن و رفع این مشکل نکنید ، راه صفرا مسدود نمی شود و نمی تواند ارتباط خود را با کبد حفظ کند و التهابات دردناکی را به وجود می آورد که به آن التهاب کیسه صفرا می گویند.