بلندترین صداهای ثبتشده در تاریخ
انفجارآتشفشان کراکاتوا اندونزی در سال ۱۸۸۳ (۱۲۶۲) بهعنوان بلندترین صدای تاریخ شناخته میشود
کنسرتها، آتشبازیها و فریادهای پرشور در ورزشگاهها میتوانند به سطحی از صدا برسند که برای شنوایی انسان خطرناک باشند. اما پرسش اصلی این است: بلندترین صدای ثبتشده روی زمین چه بوده است؟ پاسخ به این سؤال بستگی به این دارد که منظور از «صدا» چه باشد و آیا گزارشهای تاریخی قدیمی را در نظر بگیریم یا تنها به اندازهگیریهای علمی مدرن اعتماد کنیم.
انفجارآتشفشان کراکاتوا اندونزی در سال ۱۸۸۳ (۱۲۶۲) بهعنوان بلندترین صدای تاریخ شناخته میشود. این انفجار تا فاصله بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر شنیده شد و موج فشار آن در سراسر جهان ثبت گردید. شدت صدا در فاصله ۱۶۰ کیلومتری حدود ۱۷۰ دسیبل بود که میتواند آسیب دائمی به شنوایی وارد کند و در فاصله ۶۴ کیلومتری حتی پرده گوش ملوانان را پاره کرد.
بهطور معمول انسانها توان تحمل صداهایی تا حدود ۱۴۰ دسیبل را دارند، اما فراتر از این سطح صدا بسیار دردناک و خطرناک است. برای مقایسه، جاروبرقی حدود ۷۵ دسیبل، اره برقی ۱۱۰ دسیبل و موتور جت نزدیک به ۱۴۰ دسیبل صدا تولید میکنند. برآوردهای مدرن شدت انفجار کراکاتوا را حدود ۳۱۰ دسیبل میدانند؛ سطحی که امواج صوتی را به موجهای ضربهای تبدیل میکند و موج فشار آن هفت بار دور زمین گردش کرد.
مایکل فورلندر (Michael Vorländer)، استاد دانشگاه RWTH، توضیح داده که هیچکس در نزدیکی منبع انفجار حضور نداشت و محاسبات شدت صدا بسیار نامطمئن هستند. رقیب دیگر برای عنوان بلندترین صدا، انفجار شهابسنگ تونگوسکا در سال ۱۹۰۸ (۱۲۸۷) در سیبری است که درختان را در صدها مایل مربع نابود کرد و شدت آن حدود ۳۰۰ تا ۳۱۵ دسیبل برآورد شده است.
بلندترین صدا در دوران مدرن
اگر پرسش محدود به دوران مدرن باشد، یعنی زمانی که شبکه جهانی بارومترها و حسگرهای اینفراسوند در دسترس بوده، یک رویداد اخیر رکورددار است. دیوید فی (David Fee)، استاد پژوهشی در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه آلاسکا فربنکس، در ایمیلی به Live Science گفت: «به باور من بلندترین صدای ثبتشده مربوط به فوران عظیم آتشفشان هونگا در تونگا در ژانویه ۲۰۲۲ (دی ۱۴۰۰) است. این انفجار موج صوتیای ایجاد کرد که چندین بار دور زمین گردش کرد و حتی در آلاسکا و اروپای مرکزی توسط انسانها شنیده شد.»
میلتون گارسس (Milton Garces)، بنیانگذار و مدیر آزمایشگاه اینفراسوند دانشگاه هاوایی نیز موافق است. او گفت: «اگر پرسش را اینگونه مطرح کنیم که بلندترین صدای ثبتشده در عصر دیجیتال چه بوده، بدون شک پاسخ فوران تونگا در سال ۲۰۲۲ است.»
یکی از نزدیکترین ایستگاههای علمی به این انفجار زیرآبی در شهر نوکوآلوفا، حدود ۴۲ مایل (۶۸ کیلومتر) دورتر، جهش فشار حدود ۱۸۰۰ پاسکال را ثبت کرد. برای مقایسه، یک انفجار شیمیایی ۲۰۰ مگاتنی در فاصله ۵۶۰ مایل (۷۳۷ کیلومتر) حدود ۵۶۷ پاسکال فشار ایجاد میکند. اگر این دادهها را به عدد دسیبل در فاصله یک متر از منبع تبدیل کنیم، حدود ۲۵۶ دسیبل به دست میآید. با این حال، گارسس توضیح داد که این محاسبه علمی دقیق نیست، زیرا انفجار تونگا یک موج صوتی معمولی نبود و نزدیک منبع بیشتر شبیه جریان سریع هوا عمل میکرد. این انفجار آنقدر عظیم بود که در مقیاس دسیبل معمولی نمیگنجید.
صداهای ساخته دست انسان
جالب است بدانیم قدرتمندترین موج فشار ثبتشده در تاریخ اخیر، برای انسانها تقریباً غیرقابل شنیدن بود زیرا فرکانس آن خارج از محدوده شنوایی انسان قرار داشت. دانشمندان در آزمایشگاهها تلاش کردهاند موجهای فشار عظیم ایجاد کنند؛ بنابراین در یکی از آزمایشها، پژوهشگران با استفاده از لیزر پرتو ایکس یک جت میکروسکوپی آب را منفجر کردند که موج فشاری با شدت حدود ۲۷۰ دسیبل تولید کرد. این میزان حتی از صدای پرتاب موشک Saturn V که فضانوردان آپولو را به ماه برد، بیشتر بود؛ صدایی که حدود ۲۰۳ دسیبل برآورد شده است.
با این حال، آزمایش لیزری در یک محفظه خلأ انجام شد و به همین دلیل موج فشار ۲۷۰ دسیبل کاملاً بیصدا بود. امواج صوتی برای انتشار نیاز به محیطی مانند هوا، آب یا ماده جامد دارند. گارسس در اینباره گفت: «فشار در محفظه خلأ نوعی محافظ محسوب میشود. این شبیه فشار در فضاست؛ یک ابرنواختر ممکن است فشار تابشی عظیمی ایجاد کند، اما آن را نمیتوان چیزی که ما صدا مینامیم دانست.»
او در پایان تأکید کرد: «برای قدرتمندترین موج شبیه صدا که در دوران مدرن ثبت شده، فوران تونگا در سال ۲۰۲۲ قهرمان بیرقیب است.»
منبع:دیجینوی
